Κύπρος Πώς μπορούμε να κερδίσουμε μια μόνιμη ειρήνη;
Τον περασμένο Απρίλη έγιναν στην Κύπρο δύο δημοψηφίσματα για την αποδοχή του Σχεδίου Αναν (Σ/Α) για διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος. Το σχέδιο παρουσιάστηκε σαν το ‘πιο ισορροπημένο’ σχέδιο λύσης, που θα επανένωνε το νησί μετά τον πόλεμο του 1974, όπου η Τουρκία κατέλαβε το βόρειο κομμάτι στο οποίο ζουν οι Τ/κ και ότι αυτή η διευθέτηση θα φέρει επιτέλους την ειρήνη και την ευημερία στο νησί.
Το 76% των Ε/κ είπαν ΟΧΙ ενώ το 65% των Τ/κ είπαν ΝΑΙ με αποτέλεσμα το σχέδιο ν’ απορριφθεί.
Μπορεί κάποιοι να ερμηνεύουν αυτό το αποτέλεσμα θεωρώντας ότι η πλειοψηφία των Τ/κ ψήφισαν διεθνιστικά ενώ οι Ελληνοκύπριοι ψήφισαν εθνικιστικά και ότι δεν επιθυμούν λύση και ειρηνική συνύπαρξη με τους Τουρκοκύπριους. Όμως δεν είναι έτσι τα πράγματα. Η μεγάλη πλειοψηφία των Ε/κ που απέρριψαν το Σ/Α ψήφισαν ‘ΟΧΙ’ επειδή δεν εμπιστεύονται ότι ο χασάπης Μπους και ο πιστός του συνεργάτης Μπλερ ενδιαφέρονταν για την ειρήνη στην Κύπρο παρά μόνο για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους σχέδια που θέλουν την Κύπρο σαν το ‘αβύθιστο αεροπλανοφόρο’ σε μια από τις πιο εύφλεκτες περιοχές του πλανήτη.
Ο ρόλος της Κύπρου για τον Ιμπεριαλισμό
Tο σχέδιο Aνάν εντάσσεται στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς που έχουν να κάνουν με το ισοζύγιο δυνάμεων και τον έλεγχο των πετρελαίων από τη Mέση Aνατολή μέχρι την Kεντρική Aσία. Όπως επίσης και στους σχεδιασμούς που αποσκοπούν στην επιβεβαίωση των HΠA σαν παγκόσμιας υπερδύναμης, τον ανταγωνισμό τους με τη Pωσία και την Kίνα, τις σχέσεις τους με την Eυρώπη και τη διεύρυνση του NATO και της EE.
Αυτοί οι σχεδιασμοί, με δεδομένο την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο Ιράκ αλλά και στην Παλαιστίνη, έχουν αναβαθμιστεί στο λεγόμενο ‘Σχέδιο για την Ευρύτερη Μ. Ανατολή’ του Πενταγώνου.
Η Βρετανία διατηρεί στην Κύπρο δύο στρατιωτικές βάσεις και άλλα 15 σημεία με κατασκοπευτικές εγκαταστάσεις στο νότιο μέρος του νησιού που καλύπτουν το 10% της έκτασης της Κύπρου.
Στις βάσεις που περιλαμβάνουν ναύσταθμο και αεροδρόμια για το Βασιλικό Ναυτικό και την RAF σταθμεύουν τάγματα πεζικού και μοίρα αεροπορίας. Ακόμα και πυρηνικά όπλα ήταν εγκαταστημένα στις βάσεις γεγονός που δεν διέψευσε η Βρετανία. Ο πιο σημαντικός ρόλος των βάσεων είναι η κατασκοπεία και η συλλογή και μεταβίβαση πληροφοριών μέσω του συστήματος ECHELON, ένα δίκτυο παρακολούθησης με εμβέλεια μέχρι και το Πακιστάν για την υποκλοπή e-mails, fax και τηλεφωνικών συνδιαλέξεων και μέσω δορυφόρου η μεταβίβαση των πληροφοριών στις χώρες που συμμετέχουν στο ECHELON όπως η Βρετανία και οι ΗΠΑ. Επίσης με τα ραντάρ και τις γιγαντιαίες κεραίες ΠΛΟΥΤΟ που είναι εγκαταστημένες στις Βάσεις ελέγχεται και συντονίζεται η εκτόξευση πυραύλων με στόχο τις χώρες της Μ. Ανατολής.
Στον πρόσφατο πόλεμο του Ιράκ οι Βρετανικές βάσεις χρησιμοποιήθηκαν εκτεταμένα για τις αεροπορικές επιδρομές, τον ανεφοδιασμό των αμερικανικών και βρετανικών βομβαρδιστικών και αεροπλανοφόρων.
Οι βάσεις χρησιμοποιήθηκαν επίσης σε όλες τις εξορμήσεις των ιμπεριαλιστών στη γύρω περιοχή, το 1982 στο Λίβανο, το 1991 στον πόλεμο του Ιράκ και στους πολέμους της Γιουγκοσλαβίας και του Αφγανιστάν.
Ελληνο-Τουρκικοί ανταγωνισμοί
Είναι γι’ αυτό που η Κύπρος παίζει τόσο σημαντικό ρόλο και βρίσκεται ενταγμένη μέσα στα γενικότερα σχέδια του ιμπεριαλισμού στην περιοχή. Αποκαλυπτικό αυτού του ρόλου είναι ότι από τις πρώτες πρόνοιες του Σχεδίου κατοχυρώνονται θεσμικά οι βάσεις, και μάλιστα για πάντα, χωρίς να επιτρέπεται η νέα Ενωμένη Δημοκρατία να αλλάξει αυτή την πρόνοια αλλά ούτε επιτρέπεται σε κανένα άλλο διεθνή οργανισμό ή συνθήκη να παρέμβει.
Με το σχέδιο οι αμερικανοβρετανοί ήλπιζαν ακόμη σε κάποια ‘ύφεση’ στις σχέσεις ανάμεσα στις άρχουσες τάξεις Ελλάδας και Τουρκίας με σκοπό τη συμμετοχή των 2 κύριων αυτών συμμάχων των ιμπεριαλιστών στην αστυνόμευση της ευρύτερης περιοχής της Μ. Ανατολής
Το Σ/Α αντί να μειώνει τους ελληνοτουρκικούς ανταγωνισμούς στην πραγματικότητα τούς οξύνει αφού στο σχέδιο εμπλέκονται ξανά, όπως στη δεκαετία του 60 και 70, σαν ‘εγγυήτριες δυνάμεις’ οι ‘μητέρες πατρίδες’ Ελλάδα, Τουρκία και βέβαια η Βρετανία, όπου και οι 3 αυτές χώρες έχουν ένα πολύ κακό μητρώο επεμβάσεων στην Κύπρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι με το Σ/Α τους δίδεται το δικαίωμα μονομερούς επέμβασης και εκτός του κρατιδίου των ομοεθνών τους.
Επιπλέον, όλες οι πλευρές που εμπλέκονται έχουν σαν ‘δικλείδα ασφάλειας’ ότι αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν σύμφωνα με τα ‘εθνικά’ τους συμφέροντα θα μπορούν να τορπιλίζουν οποιαδήποτε προοπτική ειρηνικής συμβίωσης των 2 κοινοτήτων χρησιμοποιώντας ένα πολύπλοκο και αντιφατικό σχέδιο.
Ανταγωνισμοί ανάμεσα στις 2 κοινότητες
Το Σ/Α προβλέπει επίσης μια πολιτειακή δομή προτεκτοράτου, συγγενή προς το βοσνιακό ‘μοντέλο’. Προβλέπεται ένα εξαιρετικά πολύπλοκο διοικητικό σύστημα με 4 νομοθετικά σώματα, 3 κυβερνήσεις, τέσσερις έως έξι προέδρους, 3 αστυνομικές δυνάμεις, τρεις σημαίες και εθνικούς ύμνους.
Το Ανώτατο Δικαστήριο που θα είναι πολιτικό και όχι δικαστικό όργανο (θα μπορεί να ψηφίσει ακόμα και προϋπολογισμό!) θα αποτελείται από 9 δικαστές, 3 Ε/κ, 3 Τ/κ και 3 ξένους διορισμένους από τον ΟΗΕ. Η Κεντρική Τράπεζα του νέου κράτους θα διοικείται από τριμελή επιτροπή, με ένα Ε/κ, ένα Τ/κ και ένα αλλοδαπό.
Το Σ/Α έχει όλες τις προϋποθέσεις για να προκαλέσει αναζωπύρωση των εθνικιστικών διαφορών στο νησί. Αντί να φέρνει τις 2 κοινότητες κοντά, προβλέπει εσωτερικά σύνορα, διαιώνιση διαχωριστικών γραμμών, πληθυσμιακές ποσοστώσεις (ποσοστό Ε/κ και Τ/κ) που θα διαμένουν στα κρατίδια της ‘άλλης πλευράς’, περιορισμένα δικαιώματα διαμονής και εγκατάστασης. Είναι εύκολο να φανταστούμε πώς αυτές οι ‘διευθετήσεις’ και ‘ρυθμίσεις’, αντί να αποδυναμώνουν, θα ενισχύουν τα εθνικά μίση, επιτρέποντας οποιεσδήποτε παρεμβάσεις από τις ‘μεγάλες δυνάμεις’.
Παρόμοια Σχέδια
Τόσο οι υποστηρικτές του ΝΑΙ όσο και οι υποστηρικτές του ΟΧΙ θεωρούν ότι μετά από 50 χρόνια συγκρούσεων και πολέμων, η λύση και ειρήνη στο νησί μπορεί να έρθει μόνο είτε με ένα βελτιωμένο σχέδιο Ανάν ή ένα άλλο παρόμοιο σχέδιο από τα πάνω.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ιμπεριαλιστές ποτέ δεν έπαψαν να επεξεργάζονται ‘ειρηνευτικά’ σχέδια ή συμφωνίες με σκοπό πάντοτε να εξυπηρετήσουν κάθε φορά τα δικά τους στρατηγικά, πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα.
Ούτε βέβαια και το Σ/Α αποτελεί κανένα πρωτότυπο σχέδιο συμφωνίας.
Ένα παρόμοιο ‘ισορροπημένο’ σχέδιο λύσης για την Κύπρο ήταν οι συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου το 1959 για ανεξαρτησία και για τη δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960. Η Βρετανία που αποχώρησε σαν αποικιακή δύναμη από την Κύπρο με βάσει τις τότε συμφωνίες κράτησε τις δύο βάσεις και παράλληλα μαζί με την Τουρκία και Ελλάδα ήταν οι εγγυήτριες δυνάμεις.
Η συμφωνία και το σύνταγμα προνοούσε για ένα κοινό κράτος ανάμεσα στους Ε και Τ κατοίκους με Ε/κ πρόεδρο και Τ/κ αντιπρόεδρο. Το 1963 η Ε/κ πλευρά μονομερώς αναθεώρησε το σύνταγμα καταργώντας τα "προνόμια" των Τουρκοκύπριων. Όταν οι Τ/κ αντέδρασαν ακολούθησε ο πόλεμος του 1963-1964 με νεκρούς, πρόσφυγες και αγνοούμενους κύρια από την τ/κ πλευρά. Το αποτέλεσμα ήταν η Ε/κ πλευρά να εγκλωβίσει μέχρι το 1974 τους Τ/κ που ήταν το 18% του πληθυσμού μέσα σε θύλακες που αποτελούσαν το 4% της έκτασης της Κύπρου. Η πρώτη διαχωριστική γραμμή δημιουργήθηκε τότε όταν η Βρετανία σαν ‘εγγυήτρια δύναμη’ επενέβη και τράβηξε την περιβόητη ‘πράσινη γραμμή’.
Tο 1974 έγινε το πραξικόπημα στην Kύπρο με πρωτοβουλία της ελληνικής χούντας και ακολούθησε η εισβολή της Τουρκίας. Το αποτέλεσμα ήτανε χιλιάδες νεκροί και αγνοούμενοι και εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και την σημερινή διαχωριστική γραμμή.
Όλα αυτά δείχνουν πόσο αδιέξοδες είναι οι λύσεις των ιμπεριαλιστών που έρχονται από τα πάνω.
Παρόμοια ‘ειρηνευτικά’ σχέδια είχαμε για την Παλαιστίνη με τη Συμφωνία του Όσλο (1994) και τον Οδικό Χάρτη (2003) αλλά και το σχέδιο για την αλλαγή καθεστώτος στο Ιράκ που οδήγησαν σήμερα σε ένα καθημερινό λουτρό αίματος.
Κίνημα από τα κάτω
Οι ΗΠΑ και η Βρετανία αλλά και η ΕΕ άσκησαν τεράστιες πιέσεις για αποδοχή του Σ/Α. Χρησιμοποίησαν αφενός τις επιδιώξεις της Ε/κ άρχουσας τάξης του Νότου για ένταξη στην ΕΕ και αφετέρου την οικονομική εξαθλίωση των Τ/κ του Βορρά. Είδαν ότι μπορούσαν να αξιοποιήσουν το μαζικό κίνημα των Τ/κ που βγήκε στους δρόμους ενάντια στο καθεστώς στο Βορρά αλλά και την ανάγκη των Τ/κ να σπάσουν την απομόνωση που τούς επέβαλαν οι Ε/κ λόγω του 30χρονου εμπάργκο.
Στην πραγματικότητα οι απλοί άνθρωποι στην Κύπρο δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν μεταξύ τους.
Έδειξαν τη διάθεσή τους για ειρηνική συνύπαρξη και για κοινό μέλλον στις αυθόρμητες εκδηλώσεις συναδέλφωσης όταν άνοιξαν τα σύνορα στις 23 Απρίλη 2003. Εκατοντάδες χιλιάδες Ε/κ και Τ/κ αγνόησαν τις επίσημες πολιτικές ηγεσίες τους και πέρασαν στην «άλλη πλευρά».
Αυτό που πραγματικά φοβούνται οι απλοί άνθρωποι σε Βορρά και Νότο, είναι η επανάληψη της δεκαετίας του 1960, την «προστασία» των «μητέρων πατρίδων» και του ιμπεριαλισμού.
Γι’ αυτό και θεωρούμε ότι το ΝΑΙ των Τ/κ δεν είναι αντιφατικό με το ΟΧΙ των Ε/κ.
Στο Νότο το ΚΚ (ΑΚΕΛ) βρίσκεται στην εξουσία σε μια κυβέρνηση συνασπισμού για πρώτη φορά στην ιστορία του. Όπως και στο βορρά όπου το αντίστοιχο Τ/κ κόμμα της Αριστεράς είναι σε κυβέρνηση συνασπισμού [Σημ. η ομιλία έγινε πριν την παραίτηση Ταλάτ].
Δυστυχώς όμως και τα δύο αυτά κόμματα που βρίσκονται στην εξουσία ακολουθούν το καθένα μια «εθνική» πολιτική της «δικιάς» τους πλευράς.
Η δίκαιη λύση και η διαρκής ειρήνη στην Κύπρο μπορεί να έρθει μόνο μέσα από ένα μαζικό κίνημα από τα κάτω όπου θα συμμετέχουν τα μαζικά συνδικάτα που υπάρχουν σε Βορρά και Νότο. Ένα κίνημα που θα παίρνει υπόψη του τα συμφέροντα και τις ανησυχίες των απλών ανθρώπων του νησιού, που θα παλεύει ενάντια στον εθνικισμό και για μια πραγματικά ισότιμη και ειλικρινή αντιμετώπιση των απλών ανθρώπων της άλλης πλευράς.
Μιλάμε για ένα κίνημα που θα πάρει πρωτοβουλίες απαιτώντας το ξήλωμα των βάσεων και την πλήρη αποστρατιωτικοποίηση του νησιού, τον τερματισμό του αποκλεισμού των Τ/κ και το άνοιγμα των συνόρων.
Τέτοιες πρωτοβουλίες από τα κάτω οργανώθηκαν για πρώτη φορά από Ε/κ και Τ/κ οργανώσεις νεολαίας και ακτιβιστές της επαναπροσέγγισης, στους κοινούς γιορτασμούς της Πρωτομαγιάς, τα κοινά μνημόσυνα στη μνήμη των αθώων θυμάτων των πολέμων και στις δύο πλευρές, με τις κινητοποιήσεις ενάντια στην κατοχή του Ιράκ και της Παλαιστίνης, ενάντια στις Βρετανικές βάσεις κ.ά.
Σ’ αυτό τον αγώνα, ένα τέτοιο κίνημα από τα κάτω δεν θα είναι μόνο του. Θα έχει συμπαραστάτες πρώτα απ’ όλα το κίνημα των εργαζομένων στην Ελλάδα και Τουρκία και το κίνημα αντίστασης του ιρακινού και Παλαιστινιακού λαού. Θα έχει μαζί του τέλος, ένα παγκόσμιο κίνημα ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και ενάντια στον πόλεμο που συζητά, οργανώνεται και δρα όπως είναι το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ που γίνεται αυτό το 3μερο εδώ στο Λονδίνο, σε μια από τις μητροπόλεις του παγκόσμιου καπιταλισμού και ιμπεριαλισμού.