Έντονα συναισθήματα και βαθιά συγκίνηση προκάλεσε το δικοινοτικό μνημόσυνο που έγινε το Σάββατο 24 Ιουλίου στη μνήμη των αδικοσκοτωμένων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, από τον πόλεμο του '74. Την εκδήλωση που κάλεσαν η Νεολαία ΥΒΗ (Κίνημα Πατριωτικής Ενότητας), η Εργατική Δημοκρατία, ο Νεοκυπριακός Σύνδεσμος εκ μέρους της η Δικοινοτικής Πρωτοβουλίας ενάντια στον Εθνικισμό και τον Πόλεμο εκπροσωπήθηκαν και οι Οικολόγοι.

Πέρσι ο Ντενκτάς δεν επέτρεψε να γίνει η εκδήλωση στο βορρά καθώς μπλόκο της αστυνομίας έξω ακριβώς από το χωριό Μάραθα εμπόδισε τη διέλευση του λεωφορείου με τους 50 Ε/κ και Τ/κ. Δυστυχώς φέτος ήταν η κυβέρνηση του αριστερού Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, του Τουρκικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος που απαγόρευσε στους Ε/κ να περάσουν στο βορρά και να καταθέσουν μαζί με τους Τ/κ στεφάνι στο μαζικό τάφο των 64 Τουρκοκυπρίων στη Μάραθα.

Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απαγόρευση, τα μέλη της Δικοινοτικής Πρωτοβουλίας παρεμπόδισαν συμβολικά και για μισή ώρα τη διέλευση στη νεκρή ζώνη του Λήδρα Πάλας.

Εκείνο που προκάλεσε φέτος ιδιαίτερη αίσθηση και βαθιά συγκίνηση ήταν η παρουσία και η συμμετοχή της Λεϊλά Κιράλπ της οποίας ο άντρας είναι ένας από τους 83 Τουρκοκύπριους 'αγνοούμενους' από το χωριό Τόχνη που δολοφόνησαν εν ψυχρώ και μετά έθαψαν σε μαζικό τάφο Ελληνοκύπριοι στις 14 Αυγούστου 1974. Κρατώντας ένα μπουκέτο λουλούδια η Λεϊλά, όταν ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους πώς ένιωθε, απάντησε πως "αν δεν μπορέσουμε να μοιραστούμε τον πόνο μας για τα αθώα θύματα δεν θα μπορέσουμε να φέρουμε την ειρήνη στην Κύπρο... Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι δεν θέλω να χαθεί ούτε ένας άλλος Τουρκοκύπριος ή άλλος Ελληνοκύπριος".

Μετά τη διαμαρτυρία Ε/κ και Τ/κ μέλη της Δικοινοτικής Πρωτοβουλίας πήγαν στο Κοιμητήριο Αγ. Κων/νου και Ελένης. Εκεί, Τ/κ και Ε/κ κατέθεσαν λουλούδια στον τάφο της 15χρονης Βασιλείας Γεωργίου που σκοτώθηκε τον Ιούλιο του 1974. Ήταν συγκλονιστική η εικόνα την ώρα που η Λεϊλά με φανερή τη συγκίνηση στο πρόσωπό της τοποθετούσε τα λουλούδια πάνω στο μνήμα της Βασιλείας αποτίνοντας φόρο τιμής σε όλους τους αδικοσκοτωμένους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους.

Για τους ακτιβιστές που συμμετείχαν στην εκδήλωση ήταν μια μοναδική εμπειρία: ξαφνικά δεν είχε σημασία ούτε ο αριθμός, ούτε η απαγόρευση των τ/κ αρχών αλλά ούτε και το γεγονός ότι απουσίαζαν τα μεγάλα κόμματα και οι οργανώσεις κι από τις δύο πλευρές. Κι αυτό γιατί η παρουσία και τα λόγια της Λεϊλά έπεισαν όλους πώς υπάρχει ελπίδα και άρα νόημα για να συνεχίσουμε τον αγώνα ενάντια σ' εκείνους και στην πολιτική τους που δημιούργησαν τους μαζικούς τάφους και στις δυο πλευρές.

Με κοινή διακήρυξή τους 63 τουρκοκυπριακές και ελληνοκυπριακές οργανώσεις στη μνήμη όλων των Ε/κ και Τ/κ που σκοτώθηκαν το 1974 και 1963-67από τους εθνικιστές, εκφράζουν την αποφασιστικότητά τους να εμποδίσουν τον εθνικισμό και το μίσος ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Αν μπορούσαν να συνδιοργανώσουν ή έστω να ενισχύσουν την εκδήλωση του περασμένου Σαββάτου, ένα είναι σίγουρο: ότι οι τουρκοκυπριακές αρχές και ο κ. Ταλάτ θα βρίσκονταν σε πάρα πολύ δύσκολη θέση. Επιπλέον, στα μάτια χιλιάδων απλών ανθρώπων και στις δύο πλευρές των συνόρων τέτοιες μαζικές εκδηλώσεις θα έδειχναν πώς τα συνθήματα γίνονται πράξεις.

Αναμφίβολα, η δικοινοτική εκδήλωση των τριάντα ακτιβιστών έκφρασε τα αισθήματα χιλιάδων Ε/κ και Τ/κ που είναι ενάντια στον πόλεμο, ενάντια στον εθνικισμό και που δηλώνουν "ποτέ ξανά".

Τέλος, ήτανε μια εκδήλωση που έδειξε πόσο τεχνητό και ξένο είναι το δίλημμα που μπήκε στα δημοψηφίσματα από τον πραγματικό αγώνα των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων για συναδέλφωση, για επανένωση και ειρήνη στην Κύπρο.