Όλος ο κόσμος είχε κάποιον συγγενή, συνάδελφο, φίλο ή γνωστό στο αεροπλάνο που έπεσε. Όλοι νοιώσαμε συγκλονισμό για το ξεκλήρισμα ολόκληρων οικογενειών, γονείς μαζί με τα παιδιά τους οδηγήθηκαν στον θάνατο από τους κερδοσκόπους που χρησιμοποιώντας τους κανόνες (ή την απουσία κανόνων) για τις φιλελευθεροποιημένες πτήσεις ζύγισαν την ζωή των επιβατών τους με το κέρδος και αποφάσισαν υπέρ του κέρδους.

Οι 121 νεκροί είναι κομμάτι των απλών ανθρώπων που κυνηγάει το φτηνό εισιτήριο για τις διακοπές τους. Είναι κομμάτι των χιλιάδων που κάνουν «τις διακοπές τους στο εξωτερικό» όπως μας λένε τα ΜΜΕ όταν θέλουν να μας πουν πόσο «καλά» περνάμε. Ούτε ένας επώνυμος, ούτε ένας πλούσιος δεν ταξίδευε μ’ αυτό το αεροπλάνο. Όμως το ΔΣ της εταιρείας είναι γεμάτο από πρώην υπουργούς και υπηρετήσαντα ανώτερα στελέχη της κυβέρνησης και ημικρατικών οργανισμών. Γι’ αυτό ο θυμός πολύ σύντομα αντικατέστησε το σοκ και την θλίψη.

Ο δρόμος προς το «δυστύχημα»

Πέρσι το Νοέμβρη η Helios παρουσίασε ζημιές και το τεράστιο πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων για να πραγματοποιηθεί η σύγκληση με την ΕΕ της άνοιξε το δρόμο. Έτσι ρίχτηκε στα φτηνά δρομολόγια για να ανεβάσει τα κέρδη.

Οι Κυπριακές Αερογραμμές, που είναι ημικρατική εταιρεία, κοινής ωφελείας, δέχονται τα τελευταία χρόνια μια άγρια επίθεση για να ανοίξει ο δρόμος στους ιδιώτες. Από πέρσι το Μάη μετά την ένταξη οι ιδιώτες μπορούν να βάζουν δρομολόγια σε οποιαδήποτε διαδρομή.

Οι Κυπριακές Αερογραμμές είχαν ιδρύσει μια θυγατρική την Hellas Jet για να δραστηριοποιηθεί στην Ελλάδα. Απέτυχε και πέρσι την πούλησαν ενώ είχε τριάντα εκατομμύρια λίρες ζημιά. Τα σπασμένα τα φορτώνουν στους εργαζόμενους των Κ.Α. με ένα «σχέδιο δράσης, διάσωσης» που προβλέπει μείωση του προσωπικού και 30% μείωση μισθών. Ήδη έχουν απολυθεί αργαζόμενοι στις υπηρεσίες εδάφους και τώρα θέλουν να μειώσουν και το ιπτάμενο προσωπικό.

Όταν οι πιλότοι ή άλλοι εργαζόμενοι απεργούσαν ενάντια σε αυτές τις επιθέσεις, τα ΜΜΕ, οι βιομήχανοι, οι υπουργοί τους έκαναν άγριες επιθέσεις γιατί βάζουν σε «κίνδυνο τον τουρισμό», «δυσφημούν τη Κύπρο» και άλλα παρόμοια. Για παράδειγμα όταν πιλότος των Κυπριακών Αερογραμμών προσγείωσε το αεροπλάνο στην Πάφο αντί στην Λάρνακα, επειδή είχε συμπληρωθεί το ωράριο που ορίζουν οι διεθνείς κανόνες ασφάλειας έπεσαν πάνω του, η διοίκηση και τα ΜΜΕ γιατί εφάρμοσε κατά γράμμα τους κανονισμούς που αφορούν το ωράριο.

Τώρα που αεροσυνοδοί που έχουν δουλέψει στην Helios καταγγέλλουν ότι η εταιρεία τους ανάγκαζε να δουλεύουν παραπάνω από το κανονικό, αυτός ο πιλότος δικαιώνεται.

Κατάργησαν τους ιπτάμενους μηχανικούς, πάλι για να περικόψουν το κόστος. Στην συγκεκριμένη στιγμή, που εμφανίστηκε η βλάβη στο αεροσκάφος, η παρουσία ενός ιπτάμενου μηχανικού θα μπορούσε να σώσει την κατάσταση.

Αυτό που έγινε τελικά ήταν ότι η εταιρεία υποτίμησε τον κίνδυνο. Τον κίνδυνο υποτίμησε και ο πιλότος αλλά αυτός υπάκουε στην πολιτική της εταιρείας που παραμελούσε την ασφάλεια των αεροπλάνων και έβαζε τα πληρώματα να εργάζονται εξοντωτικά ωράρια.

Υπάρχει η ανησυχία στο κόσμο μήπως κουκουλωθούν οι ευθύνες, από όλους αυτούς τους μεγαλόσχημους που διαπλέκονται με το κεφάλαιο. Εδώ παίζονται μεγάλα πράγματα. Η πίττα των αερομεταφορών είναι τεράστια, εκατομμύρια τουρίστες έρχονται κάθε καλοκαίρι στη Κύπρο. Τα τουριστικά πακέτα κλείνουν από το φθινόπωρο. Επίσης το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που έχει βάλει μπροστά η κυβέρνηση σε όλους τους τομείς για να προχωρήσει η σύγκληση με την ΕΕ έχει δεχθεί πλήγμα με το δυστύχημα.

Ένας από τους συγγενείς των θυμάτων που καταγγέλλουν τις συνθήκες που οδήγησαν στο δυστύχημα , δήλωσε στα ΜΜΕ ότι «πρέπει επιτέλους η ανθρώπινη ζωή να μπει πάνω από το κέρδος». Αυτό ηχεί στ’ αυτιά όλων μας, σήμερα βγαίνει μέσα από ολόκληρη την κοινωνία όχι μονό από οργανώσεις όπως η Εργατική Δημοκρατία.

Οι δολοφόνοι της «ελεύθερης» αγοράς και των ιδιωτικοποιήσεων

Και το έγκλημα τους δεν είναι γι’ αυτή την πτήση αλλά κτίστηκε εδώ και δυο τουλάχιστον δεκαετίες με την «απελευθέρωση της αγοράς». Ο άδικος χαμός 121 ανθρώπων από την πτώση στις 14 του Αυγούστου είναι η τραγική επιβεβαίωση αυτού που χρόνια λένε συνδικάτα και αντικαπιταλιστικό κίνημα: η αγορά σκοτώνει.

Η «απελευθέρωση της αγοράς» στις αερομεταφορές ξεκίνησε στις ΗΠΑ επί προεδρίας Ρέιγκαν στις αρχές τις δεκαετίας του ’80. Καταργήθηκε κάθε περιορισμός και η κάθε αεροπορική εταιρεία «απελευθερώθηκε» να κανονίζει όπως ήθελε τα ναύλο, τα δίχτυα της, τις συμφωνίες της. Καθιερώθηκε κυριολεκτικά μια ζούγκλα με μοναδικό κανόνα τα μερίδια των αγορών και τα κέρδη. Τα πρώτα θύματα ήταν οι εργαζόμενοι στις αεροπορικές υπηρεσίες: ο Ρέιγκαν διέλυσε το συνδικάτο των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας και έστειλε την ηγεσία του σιδηροδέσμια στη φυλακή.

Το «αμερικάνικο μοντέλο» αντιγράφτηκε στην Ευρώπη στη δεκαετία του ’90-και σήμερα οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνεχίζουν να το έχουν σαν πρότυπο. Η Helios δεν είναι ένα μεμονωμένο παράδειγμα. Μέχρι που πήρε στο λαιμό της 121 ανθρώπους ήταν μια εταιρεία πρότυπο της «απελευθερωμένης αγοράς», δηλαδή της διάλυσης και της ιδιωτικοποίησης των δημοσίων αερομεταφορών για να δημιουργηθεί χώρος για τα αρπακτικά της αγοράς. «Δεν θέλουμε δυσκίνητα κρατικά μονοπώλια που κοστίζουν πολύ και ταλαιπωρούν τους επιβάτες ζήτω οι ‘ανταγωνιστικές’ εταιρείες χαμηλού κόστους» είναι το τροπάρι που ακούμε συχνά, ιδιαίτερα όταν στο στόχαστρο μπαίνουν οι Κυπριακές Αερογραμμές. Για να μπορεί η κάθε Helios, Easy Jet, Aegean να αρπάζει ένα μερίδιο της αγοράς.

Από εκπρόσωπους τέτοιων εταιρειών γίνεται η προσπάθεια να μας πείσουν ότι το κόστος το κόβουν από τα γεύματα και τα αναψυκτικά. Παραμύθια. Το κόστος το κόβουν με το να παίρνουν πληρώματα χωρίς την κατάλληλη εκπαίδευση που εργάζονται σε καθεστώς γαλέρας, και κάνοντας κάθε είδους ‘εκπτώσεις στους ελέγχους και τη συντήρηση των αεροπλάνων. Έτσι φτάνουμε στο σημείο στις εταιρείες χαμηλού κόστους να αναλογεί το 50% των δυστυχημάτων τη στιγμή που εκτελούν μόλις το 10% των δρομολογίων.

Πόλεμος ενάντια στην τρομοκρατία; Το Νατοϊκό σχέδιο RENEGATE και τα συγχαρητήρια του Μπούς.

Τα συλλυπητήρια του προς τον Καραμανλή έστειλε ο Τζορτζ Μπους λίγες μόνο μέρες μετά την πτώση του Μποιγκ της εταιρείας Helios. Στο τηλεγράφημα ο Μπούς ανέφερε ότι «εκτιμά την αντίδραση της Πολεμικής Αεροπορίας που προσπάθησε να αποτρέψει την καταστροφή».

Δεν προκαλεί καμιά εντύπωση το γεγονός ότι ο Μπούς έτρεξε να συλλυπηθεί για το αεροπορικό δυστύχημα και μάλιστα με τέτοιο τόνο. Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία αντέδρασε με τον τρόπο που θα αντιδρούσε και ο ίδιος. Ενεργοποίησε το νατοϊκό σχέδιο RENEGATE, ένα σχέδιο που αφορά την κατάρριψη επιβατικού αεροπλάνου που θεωρείτε «όπλο».

Το πιο λογικό πράγμα που θα περίμενε να ακούσει κανείς σαν ανακοίνωση από τις αρχές, σε ένα τέτοιο κρίσιμο περιστατικό, είναι ότι υπάρχουν σχέδια βοήθειας και διάσωσης τα οποία μπήκαν σε εφαρμογή. Σίγουρα όχι ότι η Πολεμική Αεροπορία σήκωσε οπλικά συστήματα για να το καταρρίψει. Κι όμως, η πρώτη αντίδραση ,των αρχών ήταν όχι πως να σώσουν τους 121 επιβάτες του Μποιγκ αλλά πώς να τους σκοτώσουν πρώτοι! Είναι ένα σύστημα οργανωμένο να σκοτώνει φτωχούς!

Οι ένοχοι βρίσκονται στα χρηματιστήρια και τα υπουργεία

Όσο περνάνε οι ημέρες από το τραγικό «ατύχημα» τόσο πληθαίνουν οι καταγγελίες για τα έργα και τις ημέρες της Helios. Μια ιδιωτική εταιρεία που είχε όλες τις κατάλληλες διασυνδέσεις για να πετάει αεροπλάνα που είχαν βάλει επανειλημμένα σε κίνδυνο την ασφάλεια των επιβατών και του πληρώματος. Όπως αποκαλύπτεται πια σε εφημερίδες και κανάλια, στα ΔΣ της Helios και της Libra φιγουράριζαν πρώην υπουργοί Συγκοινωνιών, και ένας υπουργός οικονομικών της κυβέρνησης Κληρίδη. Ακόμα και η εταιρεία που είχε αναλάβει την εγγραφή της στο χρηματιστήριο ανήκει σε ένα πρώην υπουργό.

Το αεροπλάνο είχε παρουσιάσει προβλήματα το Σεπτέμβρη του 2003, το Δεκέμβρη του 2004, τον Απρίλη και το Ιούνη του 2005. Μια αεροσυνοδός κατήγγειλε ότι το πρωί της μοιραίας πτήσης, το συγκεκριμένο αεροπλάνο είχε φτάσει στη Λάρνακα από το Λονδίνο και το πλήρωμα είχε αναφέρει προβλήματα οσμής καπνού στο πιλοτήριο. Έγινε ένας σύντομος έλεγχος και το αεροπλάνο απογειώθηκε μετά από μια ώρα για την Αθήνα.

Ένα αεροπλάνο με τέτοιο παρελθόν ξεκίνησε για την πτήση του και λίγα λεπτά μετά ο πιλότος ανάφερε ότι υπήρχα προβλήματα στο αεροπλάνο. Γιατί δεν γύρισε πίσω στη Λάρνακα; Πετούσε μόνο επτά λεπτά σε άλλα οκτώ οι 121 επιβάτες θα βρίσκονταν ασφαλισμένοι στη Λάρνακα. Σε μια τέτοια περίπτωση όμως η εταιρεία θα έπρεπε να καλύψει κάποια έξοδα, να αλλάξει το πρόγραμμα της κάποια πράγματα που θα έκοβαν από τα κέρδη της. Για να μην χαθούν αυτά τα κέρδη 121 οδηγήθηκαν στο θάνατο.

Πολλά ρεπορτάζ στις εφημερίδες λένε ότι χάθηκαν τριάντα πολύτιμα λεπτά επειδή ο ελεγκτής στο πύργο ελέγχου στην Αθήνα δεν επικοινώνησε αμέσως με το αεροπλάνο. Όμως τα «ανθρώπινα» λάθη δεν πέφτουν από τον ουρανό. Εκείνη τι στιγμή ο συγκεκριμένος ελεγκτής είχε στην ευθύνη του 31 άλλα αεροπλάνα!

Αμέτρητα εκατομμύρια δολάρια ξοδεύτηκαν τα προηγούμενα χρόνια για να δημιουργήσει η πολεμική αεροπορία μια αδιαπέραστη «ασπίδα» ασφαλείας για τους ολυμπιακούς αγώνες. Ήταν το μόνο κομμάτι του συστήματος που λειτούργησε. Τα πολεμικά αεροπλάνα σηκώθηκαν για να αντιμετωπίσουν την «απειλή»!!

Πόσα δοθήκαν όμως για να εκσυγχρονιστούν τα ραντάρ, για να προσληφθούν ελεγκτές και για ενίσχυση των υπηρεσιών διάσωσης; Οι εργαζόμενοι της υπηρεσίας πολιτικής αεροπορίας στην Ελλάδα είχαν αποφασίσει απεργιακά μέτρα για να καλυφθούν οι ανάγκες με προσωπικό και μέσα. Τα δικαστήρια είχαν βγάλει παράνομες και καταχρηστικές τις απεργιακές κινητοποιήσεις τους. Ποιος θα δικάσει τώρα τους δικαστές και τους υπουργούς που δημιούργησαν την κατάσταση;

Ιδιωτικοποιήσεις και ασφάλεια των πτήσεων δεν πάνε μαζί. Το «ατύχημα» της 14ης Αυγούστου είναι ακόμα μια τραγική απόδειξη. Στο σκαμνί γι’ αυτό το έγκλημα δεν πρέπει να κάτσουν μόνο οι αετονύχηδες της Helios και της Libra αλλά και όσοι επιβάλλουν την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων και της διάλυσης των υπηρεσιών δημόσιας ωφέλειας.

Ο μόνος τρόπος για να δικαιωθούν οι νεκροί επιβάτες της Helios είναι να γίνει ο θάνατος τους σεισμός στα θεμέλια του προγράμματος σύγκλησης με την ΕΕ. Γιατί αυτό το πρόγραμμα είναι μονόδρομος για καινούργιες τραγωδίες σαν την 14η του Αυγούστου.

Σταύρος Σιδεράς