Η παρουσίαση της δημοσιογραφικής διάσκεψης της υπηρεσίας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες-UNHCR στα κανάλια και τις εφημερίδες μπορεί πραγματικά να προκαλέσει αίσθημα ανησυχίας. Ανησυχία όχι για τον δήθεν μεγάλο αριθμό των ανθρώπων που ζητούν να αναγνωριστούν σαν πρόσφυγες, όπως παρουσιάστηκε στις ειδήσεις, αλλά για το γεγονός ότι οι αριθμοί και οι στατιστικές που παρουσιάστηκαν στην διάσκεψη είναι ατράντακτη απόδειξη για το ρατσιστικό κόσκινο που έχει στηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία σαν το ανατολικότερο άκρο της ΕΕ.

Η προσπάθεια εντυπωσιασμού και η προβολή στους τίτλους μερικών στατιστικών αμφίβολης βαρύτητας, όπως "τρομακτική αύξηση στις αιτήσεις ασύλου", φαίνεται να είχε μόνο ένα σκοπό, να προκαλέσει φόβο και έτσι να δικαιολογήσει ένα ιδιαίτερο ανησυχητικό γεγονός που κρύφτηκε στις λεπτομέρειες. Το γεγονός είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αναγνώρισε το καθεστώς πρόσφυγα σε μόλις 20 άτομα (12 Ιρανούς και 8 Παλαιστίνιους) από τις χιλιάδες που έχουν κάμει αίτηση μέσα στους έντεκα πρώτους μήνες του 2004.

Το πραγματικό ποσοστό αναγνώρισης σε αιτητές του καθεστώτος του πρόσφυγα τους πρώτους 11 μήνες του 2004 ήταν μόλις πάνω από 1%. Παρόμοιο χαμηλό ποσοστό από τις χώρες τις ΕΕ είχε μόνο η Ελλάδα και Σλοβακία. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Όμως προβάλλεται μια άλλη εικόνα που έχει σκοπό να φοβίσει τονίζοντας αριθμούς που ενώ έχουν μια λογική εξήγηση μπορούν να εντυπωσιάζουν αρνητικά ανθρώπους που δέχονται ένα καταιγισμό ειδήσεων για τους μεγάλους αριθμούς οικονομικών μεταναστών που δήθεν περιμένουν στις γειτονικές χώρες για να μας κατακλύσουν όπως έλεγε ο υπουργός της κυβέρνησης Κληρίδη κύριος Κόσης, για την αύξηση της εγκληματικότητας με δράστες αλλοδαπούς όπως ισχυρίζεται η αστυνομία ή και για τον μεγάλο κίνδυνο από το άνοιγμα των οδοφραγμάτων όπως προβάλλει ο υπουργός της "αλλαγής" κύριος Θεοδώρου.

UNHCR: Η διαστρεβλωμένη πραγματικότητα πίσω από τις στατιστικές

Ο αριθμός αιτητών ασύλου έχει μείνει σταθερός για τα τελευταία χρόνια: "Οι αιτήσεις ασύλου μειώνονται στις βιομηχανικές χώρες"-Μάης 2003; "οι βιομηχανικές χώρες παίρνουν τους χαμηλότερους αριθμούς αιτήσεων ασύλου από το 1987, λεει η UNHCR"-Αύγουστος 2004. Οι βιομηχανικές χώρες βλέπουν τους αριθμούς αιτητών ασύλου να πέφτουν κάτω από τους μισούς από το ανώτερο σημείο που ήταν το 1992, μια τάση που αντανακλάται και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τι γίνεται με την Κύπρο; Οι αιτητές ασύλου στην Κύπρο προέρχονται από 40 διαφορετικές χώρες και από το τέλος του 2003 οι μισοί είναι από την Μπανγκλαντές και το Πακιστάν. Οι περισσότεροι είναι φοιτητές που έχουν έρθει με νόμιμες φοιτητικές βίζες ή νόμιμες βίζες για δουλειά. Το 2002 μόνο 71 Πακιστανοί είχαν αιτηθεί άσυλο και κανένας από το Μπανγκλαντές. Αυτή η εικόνα άλλαξε μέχρι το τέλος του 2003. 2077 από το Μπανγκλαντές και 480 από το Πακιστάν έκαναν αίτηση για άσυλο οι περισσότεροι τους τρεις τελευταίους μήνες του χρόνου.

Υπάρχουν μερικοί συγκεκριμένοι λόγοι για το φαινόμενο με πρώτο και κύριο το γεγονός ότι οι αιτητές ασύλου επιτρέπεται να εργαστούν ενώ αντίθετα οι ξένοι φοιτητές όχι.

Οι περισσότεροι φοιτητές από αυτές τις χώρες έχουν κάμει τεράστιες οικονομικές θυσίες μαζί με τις οικογένειες τους για να μπορέσουν να έρθουν στην Κύπρο για να σπουδάσουν, με υποσχέσεις ότι θα μπορούν να δουλέψουν για να καλύψουν μέρος των εξόδων τους, για να ανακαλύψουν ότι δεν επιτρέπεται να εργαστούν. Αντίθετα οι αιτητές ασύλου μπορούν να εργαστούν.

Τους τελευταίους δυο μήνες του 2004 οι αρχές της δημοκρατίας έχουν κλείσει με συνοπτικές διαδικασίες 1.788 περιπτώσεις αιτητών ασύλου. Οι υπόλοιποι απελαύνονται πίσω στην χώρα τους. Έτσι το μέλλον των υπόλοιπων μερικών χιλιάδων που περιμένουν στην σειρά για να εξεταστούν οι αιτήσεις τους είναι μάλλον προδιαγραμμένο.

Η κατάσταση αυτή φαίνεται να ικανοποιεί την ΕΕ που βλέπει ένα "ισότιμο εταίρο" να επανδρώνει τις επάλξεις του οχυρού "Ευρώπη" στα ανατολικά του σύνορα.

Σταύρος Σιδεράς

Τα αποτελέσματα των τουρκοκυπριακών βουλευτικών εκλογών που έγιναν στις 20 Φεβρουαρίου μπορούν να χαρακτηριστούν εκπληκτικά. Για πρώτη φορά αριστερό τουρκοκυπριακό κόμμα, το Τουρκικό Ρεπουπλικανικό Κόμμα (CTP), καταφέρνει να εξασφαλίσει την πρωτιά με ποσοστά της τάξης του 44,4%. Δεύτερο κόμμα αναδείχθηκε το Κόμμα Εθνικής Ενότητας (UBP) του Έρογλου με 32%. Ακολουθεί το Δημοκρατικό Κόμμα (DP) του υιού Ντεκτάς, Σερτάρ, με 13,5% και το Κίνημα Ειρήνης και Δημοκρατίας (BDH) του Ακκιντζί με 5,8%.

Τα αποτελέσματα των εκλογών είναι πράγματι μια μεγάλη νίκη για τον Ταλάτ. Ακόμη και ο Έρογλου το αναγνώρισε, παραδεχόμενος ήττα. Όμως δεν δημιουργήθηκε το κλίμα ευφορίας που θα ανάμενε κάποιος μετά από μια τέτοια επιβλητική νίκη. Άφησε ένα μεγάλο μέρος των τουρκοκυπρίων σχεδόν αδιάφορο. Ακόμη και οι ίδιοι οι οπαδοί του Ταλάτ δεν πανηγύρισαν όπως αναμενόταν μια τέτοια νίκη. Μια νίκη που ταυτόχρονα αποτελεί και πρόκριμα για τις προεδρικές εκλογές του Απριλίου που όπως αναμένεται θα σημάνουν και επίσημα το τέλος της εποχής Ντεκτάς.

Αν προστεθεί και το μεγάλο ποσοστό της αποχής, που για πρώτη φορά ξεπερνάει το 25%, τότε συντίθεται μια εικόνα απογοήτευσης και αδιαφορίας των Τουρκοκυπρίων γι' αυτές τις εκλογές. Μια αδιαφορία που εκφραζόταν και πριν τις εκλογές. Το κυρίαρχο σχόλιο πριν από τις εκλογές ήταν το "όποιος και να βγει δεν θα αλλάξει τίποτα". Ακόμη μια προεκλογική δημοσκόπηση κατέγραψε ότι το 83% των ψηφοφόρων πιστεύει πως ο Ταλάτ έχει επαναπαυτεί με το "Ναι" στο δημοψήφισμα και δεν κάνει τίποτα.

Η απογοήτευση που υπάρχει ανάμεσα στους τουρκοκύπριους φαίνεται και από την μείωση των ποσοστών των κομμάτων που βρίσκονται στα αριστερά του CTP. Το BDH στις προηγούμενες εκλογές έκανε την εμφάνιση του σαν συμμαχία αριστερών κομμάτων όπως το Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης (ΤΚΡ), του Κυπριακού Σοσιαλιστικού Κόμματος (KSP) και του Κόμματος Ενωμένη Κύπρος (BKP), παίρνοντας 13.5% και έξι έδρες. Λίγο αργότερα διασπάται με την αποχώρηση των ΤΚΡ, ΒΚΡ και του KSP και στις τελευταίες εκλογές το BDH μόλις και κατάφερε να εξασφαλίσει το εκλογικό μέτρο με 5.8%. Την ίδια ώρα το ΤΚΡ και το BΚΡ κατέβηκαν σαν αριστερή συμμαχία παίρνοντας μόλις το 2.5%.

Αυτά τα κόμματα την τελευταία περίοδο έμοιαζαν να έχουν γίνει η ουρά του Ταλάτ ακολουθώντας τον σε κάθε επιλογή που έκανε. Στις μεγάλες διαδηλώσεις που έγιναν πριν από δυο χρόνια άφησαν τον Ταλάτ να μπει μπροστά. Λίγους μήνες αργότερα καλλιεργούσαν και αυτοί ψεύτικες ελπίδες σ' αυτόν τον κόσμο λέγοντας του πως οι εκλογές ήταν ο δρόμος για να αλλάξει το καθεστώς και τη ζωή τους. Λίγο αργότερα, τον Απρίλη του 2004, υποστηρίζουν μαζί με τον Ταλάτ το σχέδιο Ανάν. Σήμερα βλέπουν ότι η υποστήριξη στο σχέδιο Ανάν δεν έχει επιφέρει καμία πρόοδο στο Κυπριακό. Αρκετοί ακόμη τουρκοκύπριοι βλέπουν σήμερα ότι το σχέδιο Ανάν δεν ήταν ένα σχέδιο για την ειρήνη και τη δημοκρατική διευθέτηση του κυπριακού όπως το παρουσίαζαν, αλλά ένα ιμπεριαλιστικό σχέδιο που εξυπηρετούσε πρώτα και κύρια αυτούς που ήθελαν να το επιβάλουν. Γι' αυτό και δυναμώνουν οι φωνές των τουρκοκυπρίων που ζητούν να γίνουν διαπραγματεύσεις για να βρεθεί μια διευθέτηση που να την δεχτούν και οι ελληνοκύπριοι χωρίς τις επεμβάσεις των ξένων. Μια τέτοια αντίληψη εκφράζει σήμερα το KSP με ιδιαίτερη έμφαση ενάντια στις βάσεις και τις ξένες επεμβάσεις. Στην ίδια περίπου γραμμή κινείται και το BKP και σε ένα βαθμό και το Κόμμα της Νέας Κύπρου (YKP). Τη προηγούμενη περίοδο αυτά τα κόμματα δεν συζητούσαν παρά μόνο για το σχέδιο Ανάν. Ακόμη και ο Ακκιντζί σήμερα ζητά αλλαγές στο σχέδιο Ανάν που "να παίρνουν υπόψη τις ευαισθησίες των ελληνοκυπρίων".

Ο Ταλάτ, μέσα σ' αυτήν την εικόνα απογοήτευσης, κατάφερε να κερδίσει τις εκλογές και να αυξήσει τα ποσοστά του προβάλλοντας το επιχείρημα της χαμένης ψήφου ενόψει και των προεδρικών του Απριλίου. Οι τουρκοκύπριοι παρά την απογοήτευση τους, δεν θα ήθελαν να ξαναδούν το δίδυμο Ντεκτάς - Έρογλου να επιστρέφει στην εξουσία και έδωσαν την ψήφο τους στον Ταλάτ. Έτσι την ίδια στιγμή που ο Ταλάτ πανηγυρίζει για τα ποσοστά που πήρε το κόμμα του, γνωρίζει πως αυτά τα ποσοστά δεν είναι επιταγή εν λευκώ. Είναι η έκφραση ενός απογοητευμένου κόσμου που βαρέθηκε τις υποσχέσεις και τα μεγάλα λόγια. Είναι η έκφραση ενός κόσμου που θέλει να δει τη ζωή του να αλλάζει προς το καλύτερο, ενός κόσμου που θέλει να βρεθεί επιτέλους μια λύση στο κυπριακό. Αυτό θα είναι και η μεγαλύτερη πίεση προς τον Ταλάτ.

Κυριάκος Κοιλιάρης