Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος
Αφετηρία για το κίνημα επαναπροσέγγισης να μπεί μπροστά χωρίς επιδιαιτητές
Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, και ιδιαίτερα το όχι της ελληνοκυπριακής πλευράς προκάλεσαν πολλές αντιδράσεις κυρίως απο την πλευρά των αμερικανών και των βρετανών. Αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να σκεφτεί κανείς ποιοι τελικά φαίνεται να "χάνουν" τα περισσότερα από αυτά τα αποτελέσματα, οι ελληνοκύπριοι, οι τουρκοκύπριοι ή οι αμερικανοί.
Η ομολογία του Κόφι Ανάν ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν μια μεγάλη απογοήτευση και ότι "η διευθέτηση του κυπριακού θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα και για τις άλλες διενέξεις που υπάρχουν στη Μέση Ανατολή" δείχνει με τον πιο καθαρό τρόπο πόσο δίκαιο είχαμε όταν υποστηρίζαμε ότι το σχέδιο Ανάν έχει σαν πρώτο και κύριο στόχο να εξυπηρετήσει τις επιδιώξεις του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού για έλεγχο της περιοχής και τη δημιουργία της Μεγάλης Μέσης Ανατολής.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν μια χόντρή ήττα σε αυτά τα σχέδια των αμερικανών. Γι αυτό οι τόσο έντονες αντιδράσεις και απειλές τους για τις συνέπειες του ελληνοκυπριακού όχι. Αντιδράσεις που θυμίζουν πολύ τα όσα προηγήθηκαν του πολέμου στο Ιράκ. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου που και ο ίδιος ο Χριστόφιας αναγκάστηκε να δηλώσει ότι τα όσα λένε οι αμερικανοί για χειραγώγηση της κοινής γνώμης στη Κύπρο υπέρ του Όχι θυμίζουν τα ψέμματα των αμερικανών για τα όπλα μαζικής καταστροφής του Ιράκ.
Πράγματι, είναι τραγικό αυτοί που προσπάθησαν με τα ψέματα και τα μέσα που διαθέτουν να χειραγωγήσουν την παγκόσμια κοινή γνώμη για να δικαιολογήσουν την επίθεση στο Ιράκ να εμφανίζονται σήμερα σαν υποστηρικτές της ελευθερίας του λόγου και της δημοκρατίας. Είναι τραγικό να ακούς τον Μπάουτσερ να μιλά για εκφοβισμό δεκαοκτάχρονου μαθητή για να ψηφίσει υπέρ του όχι την ώρα που η κυβέρνηση του βομβαρδίζει ραδιοτηλεοπτικούς σταθούς απλά και μόνο επειδή δεν μεταδίδουν τις ειδήσεις λογοκριμένες όπως θέλει το Πεντάγωνο, όπως έκαναν με τον Αλ Τζαζίρα, τον Αλ Αραπίγια, την Γιουγκοσλάβικη τηλεόραση τους δημοσιογράφους στο ξενονοδοχείο Παλαιστίνη στη Βαγδάτη και τις δεκάδες άλλες περιπτώσεις που είδαν το φώς της δημοσιότητας και τις εκατοντάδες ίσως άλλες που δεν το είδαν.
Εκτός από τους αγλοαμερικανούς μόνο ο Αναστασιάδης του Συναγερμού και ο Βασιλείου των ΕΔΗ φαίνεται να ενοχλήθηκαν από τα αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων. Οι βασικοί εκφραστές του ελληνοκυπριακού καπιταλισμού προτιμούσαν σίγουρα μια διευθέτηση που θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των αγλοαμερικανών ώστε να τους έχουν συμμάχους τους και να πάρουν ταυτόχρονα πίσω όσα έπαιρναν με το σχέδιο Ανάν. Έτσι και αλλιώς τα ελάχιστα που άφηναν στους τουρκοκύπριους θα μπορούσαν να τα πάρουν με το πέρασμα του χρόνου πατώντας πάνω στην ισχυρή οικονομικά και πολιτικά θέση της ελληνοκυπριακής άρχουσας τάξης στο νησί. Αυτή εξάλλου ήταν πάντα και η θεωρητική βάση του ενδοτισμού όπως εκφράστηκε από τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο του '74. Ο ίδιος ο Αναστασιάδης δεν σταμάτησε καμιά στιγμή να εξηγεί πως στο τέλος ο μεγάλος κερδισμένος θα είναι ο ελληνοκυπριακός καπιταλισμός.
Αυτό εξηγεί και τη δική τους λυσσασμένη αντίδραση στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που ανάμεσα στα άλλα έδειξε και την τεράστια ανυπακοή που υπήρξε μέσα στη βάση του κόμματος αφού το 66% ψήφισε όχι.
Εθνικιστική στροφή;
Οι εθνικιστικές ηγεσίες των απορριπτικών κομμάτων προσπάθησαν από την άλλη να παρουσιάσουν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος σαν μια δική του νίκη και να διεκδικήσουν ένα νέο σχέδιο που να παραχωρεί περισσότερα στους ελληνοκύπριους.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν δικαιολογεί με κανένα τρόπο αυτή την αντίληψη. H συντριπτική πλειοψηφία που ψήφισε Oχι στην ελληνοκυπριακή πλευρά δεν το έκανε γιατί θέλει περισσότερες παραχωρήσεις ή επειδή δεν θέλει μια ειρηνική συνύπαρξη με τους τουρκοκύπριους. Οι αντιδράσεις του κόσμου πηγάζουν από τη δικαιολογημένη ανησυχία του ότι αυτό το σχέδιο μπορεί να οδηγήσει ξανά στις συγκρούσεις και την αντιπαράθεση όπως στο παρελθόν. Δεν έχει καμιά εμπιστοσύνη ότι οι εμπνευστές του σχεδίου, ο Tζορτζ Mπους και ο Tόνι Mπλερ που αιματοκύλησαν το Ιράκ και κάνουν πλάτες στον Σαρόν να δολοφονεί τους Παλαιστίνιους και να κτίζει το τοίχος του εθνικού διαχωρισμού ενδιαφέρονται για την ειρήνη, τη δημοκρατία ή την επανένωση του νησιού. Δεν έχει καμιά εμπιστοσύνη ότι αυτοί που μέχρι χτές τον καλούσαν να κάνει θυσίες για να μπορούμε να πληρώσουμε τους S-300 ή για να εξασφαλίσουμε τους όρους για ένταξη στην Ε.Ε. για να "λύσουμε ευρωπαϊκά", δηλαδή προς το συμφέρον των ελληνοκυπριακών θέσεων το κυπριακό έχουν σήμερα τη διάθεση να δεχτούν ένα συμβιβασμό και να αναγνωρίσουν και να σεβαστούν τα δικαιώματα των τουρκοκυπρίων.
Εξάλλου και οι δημοσκοπήσεις εξόδου που έγιναν την ημέρα του δημοψηφίσματος δείχνουν ότι ένα ποσοστό πάνω από 75% από αυτούς που ψήφισαν όχι το έκαναν γιατί ανησυχούν για την ασφάλεια και τη προοπτική της ειρήνης. Ακόμη και από το 15% που δήλωσαν ότι προτιμούν να ζήσουμε χωριστά ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι υπάρχει ένα ποσοστό που δεν το έκαναν από εθνικιστικούς λόγους αλλά για να εξασφαλιστεί η ειρήνη από τις προβοκάτσιες των εθνικιστών και των δυο πλευρών.
Οσοι προσπαθούν να δώσουν εθνικιστικό περιεχόμενο στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος μέσα στην ελληνοκυπριακή πλευρά ή να το παρουσιάσουν σαν το αποτέλεσμα της χειραγώγησης της κοινής γνώμης από την κυβέρνηση και τα απορριπτικά κόμματα ξεχνούν ένα βασικό γεγονός. Πέρυσι ακριβώς την ίδια εποχή όταν ο Ντεκτάς άνοιξε τα σύνορα, κυβέρνηση και κόμματα, όλα μαζί, με πρώτο και καλύτερο το κόμμα του Αναστασιάδη που σήμερα μιλά για χειραγώγηση της κοινής γνώμης, προσπάθησαν να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη λέγοντας ότι η επίδειξη διαβατηρίων ισοδυναμεί με αναγνώριση του "ψευδοκράτους" του Ντεκτάς. Βουλευτές που σήμερα ανήκουν στους οπαδούς του ναι, ακόμη και υπουργοί του ΑΚΕΛ που σήμερα τάχθηκαν υπέρ του ναι προσπάθησαν να πείσουν το κόσμο να μην δείξει διαβατήριο. Η εκκλησία και τότε τους απειλούσε με την κόλαση ενώ η αστυνομία προσπαθούσε να αποθαρρύνει το κόσμο να πάει. Παρ' όλα αυτά σχεδόν τριακόσιες χιλιάδες κόσμος πήγε στην άλλη πλευρά μέσα σε ελάχιστο χρόνο αψηφώντας τις προτροπές, τις απειλές, τις βρισιές. Αυτός ο κόσμος ήταν που δημιούργησε το μεγαλύτερο ρεύμα φιλειρηνικής διάθεσης και συμφιλίωσης που υπήρξε ποτέ στην Κύπρο και κανείς δεν μπόρεσε να τον σταματήσει. Σήμερα προσπαθούν να παρουσιάσουν τον ίδιο κόσμο σαν σωβινιστή ή πρόβατο που τραβιέται απο τους διάφορους κομματάρχες ή την εκκλησία. Στο κάτω ποια απειλή ήταν πιο σοβαρή; Του μητροπολίτη Κυρήνειας που απειλούσε με την μετά θάνατο κόλαση όσους θα ψήφιζαν ναι ή του Πάουελ που μας απειλούσε με την δική του κόλαση αν ψηφίζαμε όχι.
Αντίφαση;
Υπάρχουν πολλοί που θεωρούν ότι το ναι στο βορρά και το όχι στο νότο φέρνουν σε σύγκρουση το κόσμο στις δυο πλευρές. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Πολύς κόσμος στην άλλη πλευρά δεν το βλέπει έτσι. Ο Σενέρ Λεβέντ αρχισυντάκτης της Αφρίκα δήλωσε, πριν ακόμη γίνουν τα δημοψηφίσματα ότι αν ήταν ελληνοκύπριος θα ψήφιζε όχι.
Δεν υπάρχει ουσιαστική αντίφαση ανάμεσα στο ελληνοκυπριακό όχι και το τουρκοκυπριακό ναι. Όπως η ψήφος υπέρ του Όχι στην ελληνοκυπριακή πλευρά είναι σε μεγάλο βαθμό ψήφος αντίδρασης στην επιβολή μιας ιμπεριαλιστικής διευθέτησης που όχι μόνο αγνοεί τα συμφέροντα και τις επιθυμίες των απλών ανθρώπων αλλά απειλεί να οδηγήσει ξανά στη σύγκρουση, έτσι και η ψήφος υπέρ του Nαι στη τουρκοκυπριακή πλευρά είναι έκφραση της συνεχιζόμενης λαϊκής έκρηξης ενάντια στο καθεστώς Nτενκτάς και της δίκαιης προσδοκίας να σπάσει η απομόνωση που επιβάλει το ελληνικό εμπάργκο.
Ακόμη, πολλοί από τους ελληνοκύπριους που ψήφισαν Ναι δεν το έκανα για να αποφύγουν τα χειρότερα με την "παγίωση της διχοτόμησης", όπως οι εθνικιστικές ηγεσίες των "ενδοτικών" κομμάτων αλλά από μια γνήσια διάθεση για συμβιβασμό και συνεργασία με τους τουρκοκύπριους.
Aυτές οι εξελίξεις δημιουργούν τις προϋποθέσεις και για τις δύο πλευρές να προχωρήσουν σε άμεση επαναπροσέγγιση χωρίς τις πιέσεις των διεθνών "μεσολαβητών". Kαι στις δυο πλευρές η αριστερά αποτελεί την κυρίαρχη πολιτική δύναμη. O Xριστόφιας είναι πρόεδρος της Βουλής και το ΑΚΕΛ είναι η κύρια δύναμη στήριξης της κυβέρνησης ενώ ο Mεχμέτ Aλί Tαλάτ είναι πρωθυπουργός στο βορρά και το ΤΡΚ είναι κυβέρνηση. H Aριστερά μπορεί να πάρει την πρωτοβουλία να προωθήσει άμεσα την επαναπροσέγγιση. Aυτό μπορεί να αρχίσει με την ελληνική πλευρά να σταματά το εμπάργκο στους Tουρκοκύπριους και να δίνει στην τουρκοκυπριακή κοινότητα όση αυτονομία θέλει. H ενότητα δεν μπορεί να επιβληθεί με τη βία ούτε με εκβιασμό. Mπορεί να έρθει μόνο με την ελεύθερη βούληση των δύο πλευρών.
Πολύς κόσμος είναι έτοιμος να στηρίξει τέτοιες πρωτοβουλίες και να δουλέψει σε μια τέτοια προοπτική. Ολο και περισσότερος κόσμος καταλαβαίνει ότι μια τέτοια προοπτική είναι σήμερα πιο ρεαλιστική από το να περιμένει από τις πρωτοβουλίες των ιμπεριαλιστών και την "καλή διάθεση" των αστών να εξασφαλίσουν την ειρήνη και τη δημοκρατία στο νησί.
Οι κοινές πρωτοβουλίες που παίρνει η Εργατική Δημοκρατία μαζί με τουρκοκυπριακές οργανώσεις για το γιορτασμό της Πρωτομαγιάς και για κοινή συμμετοχή στις κινητοποιήσεις ενάντια στον Μπούς που θα πάει στην Ισταμπούλ για τη σύνοδο του ΝΑΤΟ στις 26 Ιούνη είναι μια σημαντική συμβολή σε αυτή τη προσπάθεια και καλούμε τον κάθε ακτιβιστή του κινήματος επαναπροσέγγισης να συμμετέχει σε αυτές.