Η συμφωνία που επετεύχθη στη Ν. Υόρκη για επανέναρξη των συνομιλιών για το Kυπριακό με βάση το σχέδιο Ανάν με στόχο τη διευθέτηση του κυπριακού πριν από την 1η Mάη χαρακτηρίστηκε από ολόκληρη σχεδόν την ε/κ πολιτική ηγεσία σαν ιστορική συμφωνία.
Το που θα οδηγήσουν οι νέες διαπραγματεύσεις με τα χρονοδιαγράμματα που όρισε ο Κόφι Ανάν δεν είναι ακόμα βέβαιο. Το σημαντικό όμως είναι ότι αυτή τη στιγμή το σχέδιο Ανάν και η προοπτική για δημοψηφίσματα στις 20 Απρίλη έχουν ανοίξει μια μεγάλη αντιπαράθεση ανάμεσα στα κόμματα και ανάμεσα στους υποστηρικτές του "Ναι" και του "Όχι" στη νότια Κύπρο.
Η όλη συζήτηση για μια καινούργια Ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία που υποτίθεται θα διαδεχθεί την πρώτη Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει να κάνει με μια λύση ειρηνικής, βιώσιμης και ισότιμης συμβίωσης των απλών ε/κ και τ/κ. Έχει να κάνει με το πώς η ε/κ πλευρά θα καταφέρει να επανακτήσει όσο περισσότερα γίνεται και να εξασφαλίσει το πάνω χέρι στο αυριανό κράτος ενώ η τ/κ πλευρά επιδιώκει μια διευθέτηση που να της επιτρέπει μια μελλοντική απόσχιση από το νέο κράτος.
Με εξαίρεση τους διακηρυγμένους εθνικιστές του κόμματος των Νέων Οριζόντων που απορρίπτουν οποιαδήποτε μορφή Ομοσπονδίας, ολόκληρη η πολιτική ηγεσία είτε υποστηρίζουν το σχέδιο όπως έχει είτε με τροποποιήσεις, από τους ΕΔΗ και ΔΗΣΥ μέχρι το ΔΗΚΟ, την ΕΔΕΚ και το ΑΚΕΛ, όλοι αναγνωρίζουν την ανάγκη για ένα "ιστορικό συμβιβασμό" που θα οδηγήσει σε μια δεύτερη Κυπριακή Δημοκρατία.
"Συμβιβαζόμαστε για τα λάθη μας και για τα πάρα πολλά αυτογκόλς που πετύχαμε στην Κύπρο μας, με την αποδοχή όλων αυτών των επιπρόσθετων θετικών συνταγματικών και οικονομικών επιπτώσεων για τους Τουρκοκύπριους." (Σ. Δράκος, μέλος Π.Γ. του ΔΗ.ΣΥ). Πρόκειται όπως γράφει ο δημοσιογράφος Γ. Φράγκος για τη "συνειδητοποίηση του επερχόμενου οδυνηρού συμβιβασμού ως νομοτελειακής κατάληξης μιας ήττας που ήταν προϊόν προδοσίας" (Φιλελέυθερος)
Όλα αυτά μαρτυρούν πόσο ειλικρινείς και φιλειρηνικές είναι οι διαθέσεις της πολιτικής ηγεσίας που διαπραγματεύεται ("σκληρή διαπραγμάτευση") τη δημιουργία ενός κοινού κράτους στο οποίο πρόκειται να ζήσουν αύριο έλληνες και τούρκοι.
Μια αναδρομή στο πως προέκυψε και που οδηγήθηκε η 1η Κυπριακή Δημοκρατία πριν 45 χρόνια (Φεβρουάριος 1959!) είναι χρήσιμο στην κατανόηση των πραγματικών διαθέσεων της ε/κ άρχουσας τάξης σήμερα και τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες συζητείται η δημιουργία της 2ης Κυπριακής Δημοκρατίας.
Με το Δημοψήφισμα του '50 ο κίνδυνος της Ένωσης γίνεται χειροπιαστός για τους Τουρκοκύπριους και η ένταση ανάμεσα στις δύο κοινότητες αυξάνεται. Με το ξεκίνημα του ένοπλου αγώνα της ΕΟΚΑ το '55 η Ένωση γίνεται πραγματική απειλή, και δημιουργούνται οι πρώτες ένοπλες τ/κ ομάδες, η ΒΟΛΚΑΝ που μετονομάστηκε το '57 σε ΤΜΤ και οι εθνικές συγκρούσεις και προβοκάτσιες εντείνονται.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το 1958 η περίπτωση του Ιρφάν Ναδίρ - πατέρα του γνωστού τ/κ εκατομμυριούχου Ασίλ Ναδίρ - που έφερε επιβατηγά λεωφορεία από την Αγγλία στην Αμμόχωστο. Είχε φήμη σαν ένας από τους λίγους Τούρκους που μπορούσαν να συναγωνιστούν τους Έλληνες, που κυριαρχούσαν στην εμπορική ζωή του νησιού. Οι έλληνες έβαλαν φωτιά στα λεωφορεία του!
Τον Φλεβάρη του 1959 υπογράφτηκε στο Λονδίνο από τον Μακάριο και τον Κουτσιούκ η συμφωνία Ζυρίχης-Λονδίνου και τον Αύγουστο του 1960 ανακηρύσσεται η Κυπριακή Δημοκρατία. Με βάση τη συμφωνία αποκλειόταν η Ένωση και η Διχοτόμηση και η αλλαγή ορισμένων άρθρων του Συντάγματος.
Η υπογραφή των συμφωνιών θεωρήθηκε τότε προδοσία από τον Γρίβα και τους εθνικιστές επειδή απέκλειε οριστικά την Ένωση ενώ για την ε/κ άρχουσα τάξη και τον Μακάριο το Ζυριχικό κράτος αποτελούσε έναν ενδιάμεσο σταθμό για την Ένωση. Για το ΑΚΕΛ το '59, το κύριο πρόβλημα της συμφωνίας ήταν επίσης ότι αποκλείονταν η Ένωση και αναγνωρίζονταν δικαιώματα στην Τουρκία. Μόνο πολύ αργότερα, όταν η Ένωση έπαψε να είναι στο άμεσο πρόγραμμα του ΑΚΕΛ, πρόβαλλαν σαν το κύριο πρόβλημα των συμφωνιών την παραμονή των Αγγλικών Βάσεων.
Με αυτές τις δυσοίωνες προοπτικές και τον εθνικισμό βαθιά ριζωμένο και στις δύο κοινότητες ήταν που ξεκίνησε η δημιουργία της ΚΔ το 1960.
Η ελληνοκυπριακή άρχουσα τάξη προσπάθησε να χρησιμοποιήσει την οικονομική υπεροχή που είχε και το "κοινό" κράτος με τους τ/κ που ουσιαστικά έλεγχε για να εμποδίσει και να χειροτερέψει ακόμη περισσότερο τη θέση των τ/κ αντιπάλων της.
Η εκκλησία, ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης ακινήτων δεν πουλούσε ούτε νοίκιαζε σπίτια και υποστατικά σε τ/κ. Οι ελληνικές επιχειρήσεις, τράπεζες και άλλες δεν προσλάμβαναν ούτε σαν υπάλληλους τους τουρκοκύπριους. Οι κρατικές υπηρεσίες κωλυσιεργούσαν στην εξυπηρέτηση τους ενω το υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας αρνιόταν ακόμα και να τους δώσει άδεια να κάνουν δικές τους επιχειρήσεις, όπως έκανε με τον αλευρόμυλο που ήθελαν να δημιουργήσουν οι τουρκοκύπριοι. Για να πάρουν άδεια οι τουρκοκύπριοι συνήθως αναγκάζονταν να βάλουν ελληνοκύπριο συνέταιρο.
Αποκορύφωμα αυτών των οικονομικών και πολιτικών ανταγωνισμών ήταν η προσπάθεια της ε/κ άρχουσας τάξης να "βελτιώσει" το Σύνταγμα και η πρόταση για αλλαγή των 13 σημείων του Μακάριου το '63 με στόχο να αφαιρέσει από τους τ/κ κάθε προνόμιο που τους έδινε το Σύνταγμα της Ζυρίχης. Το αποτέλεσμα ήταν οι διακοινοτικές συγκρούσεις και ο πόλεμος 1963-64 που εκτός από τους νεκρούς δημιουργήθηκαν οι πρώτοι αγνοούμενοι και πρόσφυγες που στην πλειοψηφία τους ήταν τ/κ.
Σαραντα πέντε χρόνια μετα οι ανταγωνισμοί αυτοί όχι μόνο έχουν αναβαθμιστεί αλλά σφραγίστηκαν με πολέμους και ποτάμια αίματος. Όπως και τότε με τις συμφωνίες Ζυρίχης έτσι και σήμερα το σχέδιο Ανάν προσπαθεί να "συμφιλιώσει" δύο άρχουσες τάξεις μέσα στην Κύπρο και άλλες δύο την Ελληνική και Τουρκική μέσα στα πλαίσια μιας νέας ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων. Όπως και τότε έτσι και σήμερα ακούγονται παρόμοια επιχειρήματα, ότι το σχέδιο δεν είναι "λειτουργικό" και "βιώσιμο" και χρειάζεται "βελτιώσεις". Η ελπίδα για βιώσιμη και ειρηνική λύση δεν πρόκειται να προκύψει από τα σχέδια των ιμπεριαλιστών και τις "εγγυήσεις" τους. Ούτε βέβαια από τις "ειλικρινείς" διαθέσεις του κομματιού της ε/κ άρχουσας τάξης που επιδιώκει μια διευθέτηση μέσα από τις "σκληρές" διαπραγματεύσεις ούτε κι από τους "ρεαλιστές" που μιλάνε για λύση τώρα και στην πορεία "να βελτιώσουμε μαζί με τους συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριους τα οποιαδήποτε αρνητικά σημεία της Συμφωνίας".
Σήμερα, σ' αντίθεση με το 1959 και τη δημιουργία της πρώτης ΚΔ, σήμερα υπάρχει μια σημαντική διαφορά. Εμφανίστηκε ένα κίνημα στο βορρά που κατάφερε να ραγίσει το τείχος του εθνικισμού και του μίσους και χιλιάδες ε/κ και τ/κ που επιθυμούν ειρήνη, συναδέλφωση και συμβίωση σε πείσμα των διαθέσεων των πολιτικών ηγεσιών τους. Στο χτίσιμο αυτού του κινήματος βρίσκεται η ελπίδα για μια βιώσιμη, δίκαιη και ειρηνική λύση στο νησί.
Φαίδωνας Βασιλειάδης
Οι Κυπριακές Αερογραμμές ετοιμάζουν ένα "σχέδιο δράσης" με το οποίο θέλουν να φορτώσουν τα προβλήματα και τα ελλείμματα της εταιρίας, στις πλάτες των εργαζομένων. Ήδη η εταιρία μιλά για την ανάγκη να γίνουν μαζικές απολύσεις και ζητά θυσίες από τους εργαζόμενους για να μη καταστραφεί η εταιρία. Ακόμα και τις χαμηλές μισθολογικές αυξήσεις του 10.5% που πήραν οι εργαζόμενοι για τα επόμενα τρία χρόνια απειλούν να τις κόψουν.
Για τα προβλήματα και τα ελλείμματα των Κυπριακών Αερογραμμών δεν ευθύνονται οι εργαζόμενοι. Ευθύνεται το Διοικητικό Συμβούλιο και η διεύθυνση των Κυπριακών Αερογραμμών. Πολλά εκατομμύρια λίρες έχουν χαθεί από τις λανθασμένες αγορές αεροπλάνων ή από τις ζημιογόνες πωλήσεις αεροπλάνων. Χαρακτηριστικά η εταιρία πλήρωσε 5.5 εκ λίρες για καθυστέρηση 719 ημερών για τρία αεροπλάνα. Πολλά εκατομμύρια λίρες έχουν χαθεί για την δημιουργία της νέας θυγατρικής εταιρίας της Hellas Jet με έδρα την Αθήνα. Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο προσπαθεί να φορτώσει αυτά τα βάρη στις πλάτες των εργαζομένων.
Αυτά αποτελούν σκάνδαλο και όμως η κυβέρνηση αντί να ζητήσει να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι ζήτησε από το νέο Δ.Σ. να ετοιμάσει ένα "σχέδιο δράσης για την έξοδο της εταιρίας από την κρίση". Αυτό το σχέδιο το οποίο ετοίμασαν οι Κυπριακές Αερογραμμές και συζητούν οι υπουργοί Κ. Καζαμίας και Μ. Κυπριανού δεν πρόκειται να ωφελήσει τους εργαζόμενους. Αντίθετα στόχος του είναι να φορτώσει τα βάρη της κρίσης και τα ελλείμματα στις πλάτες των εργαζομένων. Οι Κυπριακές Αερογραμμές μαζί με την κυβέρνηση ξέρουν ότι για να περάσουν όποια μέτρα και να έχουν αποτέλεσμα χρειάζεται να εξασφαλίσουν την συναίνσει των συντεχνιών. Μόνο έτσι μπορούν να προχωρήσουν στα μέτρα με όσο το δυνατό λιγότερες αντιδράσεις.
Ήδη οι ηγεσίες των συντεχνιών μιλούν για διάλογο και δηλώνουν έτοιμες για συναίνεση και υποχωρήσεις.
Οι διαβεβαιώσεις της εταιρίας και της ηγεσίας των συντεχνιών πως δεν θα θυματοποιηθεί κανένας εργαζόμενος δεν αρκούν. Δεν πείθουν κανένα και ούτε εξασφαλίζουν τις δουλείες και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Καμία ανοχή και κανένας διάλογος με αυτούς που απειλούν τις δουλείες και τα μεροκάματα των εργαζομένων.
Χρειάζεται μια άλλη δυναμική απάντηση. Χρειάζονται απεργίες και κινητοποιήσεις για να προστατέψουν τις δουλείες και τα κεκτημένα δικαιώματα τους που κερδίθηκαν με τόσους αγώνες. Αυτό μπορούν να το πετύχουν μόνο με την ενότητα όλων των εργαζομένων στις Κυπριακές Αερογραμμές γι'αυτό πρέπει να σπρώξουν τις ηγεσίες των συντεχνιών να έχουν μία κοινή στάση. Απέναντι σ'αυτή την μετωπική επίθεση χρειάζεται μία μετωπική και δυναμική απάντηση. Όποιο κομμάτι των εργαζομένων στις Κυπριακές Αερογραμμές και αν κτυπά το "σχέδιο δράσης" η αντίδραση πρέπει να είναι καθολική. Όλοι μαζί πρέπει να απαντήσουν με δυναμικές απεργίες.
Μόνο έτσι μπορεί να ανακόψουν και να ανατρέψουν τα "σχέδια δράσης" σε βάρος τους.
Ν.Α.