"Οι δρόμοι της Κύπρου φιλοξενούν ένα απίστευτο σμίξιμο. Τα πρόσωπα των ανθρώπων είναι γελαστά. Ζούμε ένα τρομερό όνειρο. Οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι προκαλούν όλες τις ντόπιες πολιτικές αξίες. Ανέτρεψαν όλες τις προβλέψεις. Έκαναν τις προσδοκίες ορισμένων να αποβούν μάταιες. Ήταν πρωτοπόροι σε μια πρωτόγνωρη επανάσταση. Οι επίσημοι κανόνες πολιτικής συμπεριφοράς που έθεσαν οι δύο πλευρές δεν μπόρεσαν να τους εμποδίσουν. Οι Ελληνοκύπριοι συρρέουν στο βορρά σαν να θέλουν να δώσουν μια ισχυρή απάντηση στην επιθυμία για λύση που είχαν δείξει οι Τουρκοκύπριοι στις πλατείες."
Αυτή την περιγραφή έδωσε ο Χασάν Καχφετζίογλου στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία (10/5/03) για το "όνειρο" αυτό που ζούμε, αφότου άνοιξε η γραμμή αντιπαράταξης και η ελεύθερη επικοινωνία ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το σπάσιμο της διαχωριστής γραμμής των συνόρων από τις χιλιάδες Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων μετά από 29 χρόνια αποτελεί μια ιστορική εξέλιξη που χαροποίησε τον κάθε ειλικρινή υποστηριχτή της επαναπροσέγγισης και της συμφιλίωσης ανάμεσα στους απλούς ανθρώπους των δύο πλευρών.
Από τις 23 Απρίλη περισσότεροι από 250.000 Ε/κ και 70.000 Τ/κ πέρασαν τα τείχη του διαχωρισμού. Οι Τουρκοκύπριοι, υποδέχονται με ενθουσιασμό και ανυπομονησία τους "σπιτονοικοκύρηδές" τους, δίνοντάς τους φωτογραφίες, εικόνες και χρυσαφικά που φύλαγαν για 29 χρόνια. Ενώ οι χιλιάδες Ελληνοκύπριοι επισκέπτοναι τα παλιά τους σπίτια, αντικρίζοντας με κατανόηση τους σημερινούς ένοικους, και όχι για να τα απαιτήσουν πίσω εδώ και τώρα.
Η πρωτοφανής μαζικότητα και θέρμη που πήρε αυτή η επικοινωνία έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία. Ο εθνικισμός και η μισαλλοδοξία έχουν δεχτεί ένα ηχηρό χαστούκι και στις δύο πλευρές. Οι μύθοι που καλλιεργούσαν για δεκαετίες οι εθνικιστές και στις δύο πλευρές κατέρρευσαν μέσα σε λίγες μέρες.
Η αλήθεια είναι πως κανένας από τις πολιτικές ηγεσίες και στις δύο πλευρές δεν περίμενε αυτή την έκρηξη. Τις πρώτες μέρες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Χρυσοστομίδης, μαζί και οι υπουργοί του ΑΚΕΛ, παρότρυναν τον κόσμο να μην επιδεικνύει τα διαβατήριά του για να περάσουν στο Βορρά. Για το ΑΚΕΛ το άνοιγμα των συνόρων χαρακτηρίστηκε σαν προσπάθεια του Ντεκτάς να εκμεταλλευθεί τη φυσιολογική επιθυμία των Ελληνοκυπρίων για επιστροφή και για να προωθήσει την έμμεση αναγνώριση του κράτους στο Βορρά. Τα ΜΜΕ ήταν αμήχανα. Η εφημερίδα "Φιλελεύθερος" απαγόρευσε στους δημοσιογράφους της να περάσουν απέναντι με τα διαβατήρια. Όταν όμως αυτό το ορμητικό ποτάμι άρχισε να ρέει άρχισαν να μιλούν για "ιστορική εξέλιξη". Τα κανάλια κάλυπταν με ζωντανές συνδέσεις αυτό το φανταστικό πανηγύρι, προβάλλοντας συγκινητικές, ανθρώπινες στιγμές των απλών ανθρώπων που δεν έχουν τίποτα να μοιράσουν. Ο υπουργός Εσωτερικών Α. Χρίστου δήλωσε "υπέρ της ελεύθερης διακίνησης και υπέρ της επικοινωνίας των ανθρώπων, την οποία ο Ντεκτάς πολέμησε με πάθος για χρόνια" και πως νικητής από την κίνηση αυτή είναι ο ίδιος ο κυπριακός λαός.
Η διάθεση του κόσμου ξεπέρασε τις πολιτικές ηγεσίες και τους σχεδιασμούς τους. Οι Ελληνοκύπριοι αγνόησαν τις εκκλήσεις κυβέρνησης και κομμάτων που επικαλούνταν τον "πατριωτισμό και την αξιοπρέπεια" τους. Αρκετοί μάλιστα διανυκτερεύουν στο Βορρά γράφοντας στα παλιά τους τα παπούτσια τις προειδοποιήσεις της κυβέρνησης ότι κάτι τέτοιο σημαίνει κλεπταποδοχή και είναι παράνομο.
Είναι σίγουρο ότι αν ο Ντεκτάς γνώριζε τις διαστάσεις και το χαρακτήρα που θα έπαιρνε αυτή η εξέλιξη θα έψαχνε για άλλα μέτρα για να ξεπεράσει την απομόνωση και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Γιατί κι οι Τ/κ από την πλευρά τους έγραψαν στα παλιά τους τα παπούτσια τις εκκλήσεις του Ντεκτάς να "προστατέψουν και να διατηρήσουν" το κράτος τους. Χιλιάδες Τουρκοκύπριοι έτρεξαν από τις πρώτες μέρες για να βγάλουν διαβατήριο και ταυτότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο κόσμος ξεχείλωσε κυριολεκτικά τα μέτρα και από τις δύο πλευρές, παραβιάζοντας τα ωράρια και πιέζοντας για περισσότερη ελευθερία στη διακίνηση και από τις δύο πλευρές.
Αυτή η αυθόρμητη μαζική "πολιτική ανυπακοή" των χιλιάδων απλών ανθρώπων κι από τις δύο πλευρές ξεπέρασε τις επίσημες πολιτικές ηγεσίες. Αυτή η δυναμική ανάγκασε την ελληνοκυπριακή κυβέρνηση να αναθεωρήσει την αρχική αρνητική στάση της στο άνοιγμα των συνόρων και να επισπεύσει την εξαγγελία των μέτρων στήριξης των Τουρκοκυπρίων. Ο Παπαδόπουλος ανακοίνωσε σαν "πασχαλινό" δώρο της κυβέρνησης προς τους Τουρκοκύπριους τη διάθεση λεωφορείων για δωρεάν μεταφορά τους σε διάφορες πόλεις.
Όμως αυτό το διάστημα του αιφνιδιασμού των πολιτικών ηγεσιών ήταν σύντομο. Με αφορμή ορισμένους που έπαιξαν στα καζίνο και διανυκτέρευσαν σε ξενοδοχεία στο Βορρά, ξεκίνησε μια συντονισμένη επίθεση κυβέρνησης, πολιτικών κομμάτων και ΜΜΕ ενάντια σ' αυτούς που επισκέπτονται το Βορρά και που υποτίθεται αντί για "προσκύνημα" πάνε για τουρισμό "ενισχύοντας οικονομικά" τον Ντεκτας. Ο Ντεκτάς από την πλευρά του προειδοποίησε τους Τουρκοκυπρίους να είναι προσεκτικοί απέναντι στους Ελληνοκύπριους και να μη δελεάζονται από τα χρήματά τους, ενώ απείλησε πως αν συνεχιστεί η "παρενόχληση" των σημερινών ενοίκων από ελληνοκύπριους που επισκέπτονται τα παλιά τους σπίτια "η αστυνομία θα εφαρμόσει τους νόμους".
Η αναστροφή του κλίματος που προσπαθεί να πετύχει η κυβέρνηση, έδωσε την αυτοπεποίθηση στο ΠΑΚ να ξαναβγεί στο προσκήνιο, να μπαίνουν αντιρρήσεις στα μέτρα στήριξης των τουρκοκυπρίων από διάφορες αγροτικές οργανώσεις και την Επιτροπή Αγνοουμένων και να ξεθαρρεύουν οι εθνικιστές.
Βέβαια είναι σχεδόν αδύνατο οι πολιτικές ηγεσίες και στις δύο πλευρές να στρέψουν πίσω το ρολόι της ιστορίας. Κι αυτό γιατί η συσσωρευμένη ενέργεια και δυναμική που έχει αποκτήσει αυτή η κίνηση των "από κάτω", που πήραν τις δικές τους αποφάσεις για συναδέλφωση και ειρηνική συνύπαρξη, δημιούργησε καινούργια δεδομένα.
Αυτά τα καινούργια δεδομένα έχουν φέρει στο προσκήνιο ένα παράγοντα που όλοι ξεχνούσαν στους σχεδιασμούς τους για το κυπριακό. Τους απλούς ανθρώπους των δύο πλευρών και το κίνημα επαναπροσέγγισης. Αυτός ο παράγοντας βγήκε ορμητικά σήμερα στο προσκήνιο και μπορεί να αποδειχτεί καθοριστικός στις εξελίξεις στο Κυπριακό.
Είναι μια περίοδος που βγάζει όλες τις αντιφάσεις και την υποκρισία της επίσημης πολιτικής και των δύο πλευρών. Είναι όμως μια περίοδος που μπαίνουν σε δοκιμασία οι διάφορες αντιλήψεις για την επίτευξη της ειρήνης και συναδέλφωσης μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων στην Κύπρο.
Πριν σπάσει το τείχος, διάφορες ομάδες και κινήσεις οργάνωναν με κεράκια συλλαλητήρια "συμπαράστασης" προς τους τουρκοκύπριους που διαδήλωναν μαζικά ενάντια στον Ντεκτάς. Σήμερα που η ρωγμή στα οδοφράγματα έχει επέλθει και αντικειμενικά η επικοινωνία ανάμεσα στις δυο πλευρές είναι πια δυνατή, έχουν εξαφανιστεί! Το ΑΚΕΛ και η ΠΕΟ που έχουν σα σημαντικό πυλώνα της πολιτικής τους την επαναπροσέγγιση, αδυνατούν τώρα να οργανώσουν έστω και μια κοινή εκδήλωση για ειρήνη και άμεση διευθέτηση του κυπριακού μαζί με τους τουρκοκύπριους σε βορρά και νότο.
Οι ηγεσίες του ΑΚΕΛ και της ΠΕΟ μπορούν να συναντιόνται με τα κόμματα της τουρκοκυπριακής αντιπολίτευσης όμως αρνούνται να ακούσουν τις φωνές τους. Όπως του Ταλάτ του Τουρκικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος - το αντίστοιχο του ΑΚΕΛ στο Βορρά - όταν καλεί την ελληνοκυπριακή πλευρά να σταματήσει να έχει την έμμονη ιδέα της μή αναγνώρισης του τουρκοκυπριακού. "Οι τουρκοκύπριοι είναι υπέρ της επανένωσης" δήλωσε στο ΡΙΚ (5/5) "το έχουν δείξει με τις κινητοποιήσεις τους γι' αυτό ας αφήσουμε αυτό το ζήτημα της αναγνώρισης κατά μέρος". Οι ηγεσίες του ΑΚΕΛ και της ΠΕΟ πρωτοστατούν στην πολεμική ενάντια στην επίδειξη διαβατηρίων από μέρους των ελληνοκυπρίων που περνούν απέναντι. Αυτός ήταν ο κύριος λόγος που εμπόδισε να γίνουν ενωτικοί, μαζικοί, δικοινοτικοί πρωτομαγιάτικοι γιορτασμοί με τους Τουρκοκύπριους και στις δύο πλευρές. (βλ. άρθρο για Πρωτομαγιά)
Για πρώτη φορά μετά το 1948 δημιουργείται ένα τέτοιο κλίμα, αλληλεγγύης, επαναπροσέγγισης και συναδέλφωσης κι αντί η Αριστερά να πάρει την πρωτοβουλία και να ηγηθεί αυτού του κινήματος, μιλά με την ίδια φωνή με την επίσημη ελληνοκυπριακή πλευρά που προσπαθεί να στριμώξει την τουρκοκυπριακή πλευρά με διάφορα διπλωματικά κόλπα.
Όπως και πριν το 1974, βλέπουμε την ηγεσία του ΑΚΕΛ να ταυτίζεται με το "εθνικό συμφέρον" που στην προκειμένη περίπτωση είναι τα συμφέροντα της ελληνοκυπριακής άρχουσας τάξης, και όχι τα συμφέροντα των ελληνοκυπρίων και των τουρκοκυπρίων εργαζομένων και απλών ανθρώπων. Τι άλλο μπορεί να χαρακτηριστεί, παρά ταύτιση με τα συμφέροντα της "δικής μας" πλευράς, η απάντηση του Χριστόφια σχετικά με την κωλυσιεργία της κυβέρνησης στο να προλάβει την κίνηση Ντεκτάς, όταν είπε: "Η καθυστέρηση στη δική μας εξαγγελία των μέτρων στήριξης των τουρκοκυπρίων σήμαινε ότι απλά χάσαμε επικοινωνιά μερικούς βαθμούς" (Τρίτο του ΡΙΚ 6/5/03).Τελικά αποκαλύπτεται πως η επαναπροσέγγιση δεν είναι παρά μια επικοινωνιακή τακτική της "πλευράς μας".
Στις ιστορικές στιγμές σήμερα, παρουσιάζεται πιο έντονα ένα κενό: ποια Αριστερά θα οργανώσει αυτή τη δυναμική και διάθεση των "από κάτω" για ειλικρινή επαναπροσέγγιση και για ειρηνική συμβίωση με ισότητα μεταξύ ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων; Το σπάσιμο της γραμμής αντιπαράταξης δεν έχει να κάνει μόνο με το δικαίωμα των απλών ανθρώπων των δύο πλευρών να συναντιόνται αλλά και με τους κοινούς αγώνες για κοινούς σκοπούς όπως είναι: η ειρήνη στην Κύπρο, η αντίθεση στον πόλεμο, τον εθνικισμό και τον ιμπεριαλισμό. Κοινό μέτωπο αγώνων για το κλείσιμο των βρετανικών βάσεων και ενάντια στον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό.
Η Εργατική Δημοκρατία σε πιο δύσκολους καιρούς έδωσε με επιτυχία μάχες ενάντια στον πόλεμο, στον εθνικισμό και υπέρ της ειλικρινούς και ανυστερόβουλης επαναπροσέγγισης με τους τουρκοκύπριους. Σήμερα, κάτω από σαφώς καλύτερες προϋποθέσεις, είμαστε έτοιμοι να παλέψουμε μαζί με ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους για ένα πραγματικό κίνημα επαναπροσέγγισης από τα κάτω και για μια Αριστερά που να έχει σύνθημά της "Έλληνες και Τούρκοι Εργάτες Ενωμένοι".