Για πρώτη φορά από το 1958 ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι γιόρτασαν μαζί την πρωτομαγιά. Το άνοιγμα της γραμμής αντιπαράταξης έδωσε την ευκαιρία για την συμμετοχή των τουρκοκυπρίων στους γιορτασμούς της πρωτομαγιάς στο νότο και Ελληνοκυπρίων στο βορρά. Ο συμβολισμός της πρωτομαγιάς σε συνδυασμό με τον ενθουσιασμό του κόσμου για το ότι ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι μπορούσαν να βρεθούν μαζί έδιναν μια φοβερή δυναμική για κοινές πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις.
Παρόλα αυτά οι επιλογές που έγιναν για την οργάνωση των εκδηλώσεων από τα κόμματα και τις ηγεσίες των συντεχνιών, βρέθηκαν πολύ πίσω από τις πραγματικές διαθέσεις του κόσμου.
Στο νότο η μορφή των εκδηλώσεων ορίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την στάση που κράτησε η ΠΕΟ. Ενώ η διάθεση πίεζε για κοινές, μαζικές εκδηλώσεις η ΠΕΟ απόφυγε να πάρει πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση και περιορίστηκε να οργανώσει τη δική της παραδοσιακή εκδήλωση προσκαλώντας απλά τις τουρκοκυπριακές συντεχνίες να συμμετέχουν.
Παρά το ότι υπήρχε ένα κάλο κλίμα στην εκδήλωση από την παρουσία των τουρκοκύπριων η συμμετοχή ήταν περιορισμένη. Οι δύο κύριοι ομιλητές σε αυτή την "κοινή" πρωτομαγιά ήταν ο Γ.Γ. της ΠΕΟ Κυρίτσης και ο Γ.Γ. του ΑΚΕΛ Χριστόφιας που στην ομιλία του δεν παρέλειψε να υμνήσει την ελληνοκυπριακή κυβέρνηση και τα μέτρα που έχει εξαγγείλει για τους τουρκοκύπριους και τα οποία η πλειοψηφία των τουρκοκυπριακών οργανώσεων της αντιπολίτευσης τα έχουν απορρίψει σαν μέτρα προς μειοψηφία και όχι προς ισότιμα μέρη. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι ούτε ο Ταλάτ του Τουρκικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος συμμετείχε στην εκδήλωση της ΠΕΟ, ούτε και κανένας από το κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης των Ακκιντζί και Αγκολεμλί, που αποτελούν τα βασικά κόμματα που συμμετέχουν στην πλατφόρμα "αυτή η χώρα είναι δική μας" που οργάνωσαν τα μεγαλειώδη συλλαλητήρια την προηγούμενη περίοδο. Ο σύντομος χαιρετισμός του Γ.Γ. της DEV-IS (της εργατικής ομοσπονδίας που ελέγχεται από το ΤΡΚ) ήταν η μόνη επίσημη έκφραση των τουρκοκυπρίων στο βήμα.
Η δικαιολογία που ακούστηκε απο την ΠΕΟ και το ΑΚΕΛ ότι παραδοσιακά η κάθε συντεχνία οργανώνει τις δικές της εκδηλώσεις δεν ειναι καθόλου πειστική. Στην πραγματικότητα αυτό που στέρησε την προοπτική να έχουμε μια ενωτική, δικοινοτική πρωτομαγιά από τα συνδικάτα και τα αριστερά κόμματα στο βορρά και το νότο, ήταν οι επιφυλάξεις και οι αντιρρήσεις που υπάρχουν από το ΑΚΕΛ και την ΠΕΟ για την μετάβαση ελληνοκυπρίων στην άλλη πλευρά.
Παρ' όλ' αυτά, δεν αναιρείται η ιστορική σημασία της φετινής κοινής πρωτομαγιάς.
Το βράδυ στο βόρειο μέρος της Λευκωσίας η πρωτομαγιάτικη εκδήλωση ήταν πολύ διαφορετική από αυτή που οργάνωσε η ΠΕΟ. Χιλιάδες τουρκοκύπριοι, από όλα τα συνδικάτα και τα κόμματα της αντιπολίτευσης περπάτησαν προς τη πλατεία Σαραϊου με υψωμένες γροθιές και συνθήματα ενάντια στον Ντεκτάς και τους γκρίζους λύκους. Από τα ελληνοκυπριακά κόμματα και οργανώσεις δυστυχώς μόνο η Εργατική Δημοκρατία συμμετείχε οργανωμένα με το δικό της πανό. Η διάθεση και η αποδοχή που είχαμε από τους τουρκοκύπριους ήταν φανταστική. Πίσω από το πάνω βρέθηκαν δεκάδες τουρκοκύπριοι, κυρίως νεολαίοι, ενώ τα συνθήματα που φωνάξαμε στα ελληνικά, ζήτω η κόκκινη πρωτομαγιά και έλληνες και τούρκοι εργάτες ενωμένοι έγιναν δεχτά με ενθουσιασμό αφού πολλοί τα γνώριζαν ήδη από την πρωινή διαδήλωση.
Δυστυχώς σε αυτό το δυναμικό πανηγύρι της ειρήνης, της συναδέλφωσης και της εργατικής ενότητας τα ελληνοκυπριακά συνδικάτα όχι μόνο δεν κάλεσαν το κόσμο να συμμετέχει μαζικά αλλά και τα ίδια εκπροσωπήθηκαν από ελάχιστα ηγετικά στελέχη τους που δεν ξεπερνούσαν συνολικά τα δέκα.
Στην ουσία οι κοινές πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις επιβλήθηκαν από τον ίδιο το κόσμο. Οι συζητήσεις για κοινή αντιπολεμική πρωτομαγιά ξεκίνησαν από τη πρώτη μέρα που άνοιξαν τα οδοφράγματα. Η Εργατική Δημοκρατία, και άλλες οργανώσεις από τη Συμμαχία Σταματήστε τον Πόλεμο μαζί με το τουρκοκυπριακό Σοσιαλιστικό Κόμμα Κύπρου, τη Τσάγ Σέν, συνδικάτο των δημοσίων υπαλλήλων, την Μπές Σεν, συνδικάτο των δημοτικών υπαλλήλων και τουρκοκύπριους ακτιβιστές ένωσαν τις δυνάμεις τους προσπαθώντας να γίνουν κοινές, μαζικές και αντιπολεμικές πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις.
Το πρωί οργάνωσαν πορεία από το οδόφραγμα μέχρι την πλατεία που θα γίνονταν η εκδήλωση της ΠΕΟ. Ήταν μια δυναμική πορεία, όπου κυριαρχούσαν τα συνθήματα που φωνάζονταν στα ελληνικά και τα τούρκικα, ζήτω η κόκκινη πρωτομαγιά, όχι στον πόλεμο, ειρήνη στη Κύπρο, έλληνες και τούρκοι εργάτες ενωμένοι και που καταχειροκροτήθηκε από τον κόσμο όταν έφτασε στην πλατεία για να ενωθεί με την εκδήλωση της ΠΕΟ.
Μετά το τέλος της εκδήλωσης και παρά τις πιέσεις που υπήρχαν να μην γίνει αντιπολεμική πορεία δεκάδες ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι περπάτησαν μαζί στην Αμερικάνικη πρεσβεία δίνοντας στη φετινή πρωτομαγιά τον αντιπολεμικό χαρακτήρα που της αρμόζει.
Από τις πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις έλαψε δια της απουσίας του το Κοινωνικο Φόρουμ Κύπρου. Μπροστα στα συγκλονιστικά γεγονοτά που συμβαίνουν αυτές τις μέρες ούτε μια ανακοίνωση δεν έβγαλε.
Παρ όλα αυτά η φετινή πρωτομαγιά, η πρώτη μετά από 45 χρόνια που γιορτάστηκε μαζί από ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους θα μείνει ιστορική και μπορεί να γίνει η αφετηρία νέων κοινών αγώνων για μια Κύπρο ειρηνική, σοσιαλιστική όπως ήταν και το σύνθημα που ακούστηκε και στις δύο πλευρές αυτή την πρωτομαγιά.
Μετά από 45 χρόνια διαχωρισμού, στη φετινή Πρωτομαγιά, Έλληνες και Τούρκοι της Κύπρου φώναξαν μαζί το σύνθημα "Ζήτω η Κόκκινη Πρωτομαγιά". Στη γλώσσα του 1958, αυτό το σύνθημα αποτελούσε σύμβολο της επιθυμίας και του στόχου της Πρωτομαγιάς. Οι εργαζόμενοι της Κύπρου γιόρτασαν μαζί την πρωτομαγιά και στις δύο πλευρές των συνόρων, με σημαίες, με πανό, με φυλλάδια και με συνθήματα και στις δύο γλώσσες, ελληνικά και τούρκικα. Έδειξαν έτσι ότι δεν αναγνωρίζουν τα τεχνητά σύνορα του ιμπεριαλισμού και των ντόπιων αστών.
Έπιασε αγωνία τους άρχοντες όταν ανακοινώθηκε πως η Πρωτομαγιά επρόκειτο να γιορταστεί από κοινού, το πρωί στο νότο και το βράδυ στο βορά.
Ο πρωθυπουργός Έρογλου δήλωνε τις προηγούμενες μέρες στον τύπο ότι δεν επέτρεπε τη διοργάνωση κοινού πρωτομαγιάτικου γιορτασμού.
Δυστυχώς, οι παραδοσιακές δυνάμεις της αριστεράς και στις δύο πλευρές ούτε προσπάθησαν για τη διοργάνωση κοινών μαζικών γιορτασμών, παρά μόνο την τελευταία στιγμή. Στο βορά επικαλέστηκαν το γελοίο επιχείρημα ότι δεν υπήρχε αρκετός χρόνος και πως "του χρόνου πρώτα ο Θεός" θα κάνουν κάτι. Στο νότο παρομοίως, επικαλέστηκαν τον παράγοντα χρόνο και χρησιμοποίησαν τη δικαιολογία πως "η κάθε οργάνωση γιορτάζει την πρωτομαγιά με τη δικιά της παράδοση". Έτσι κατέληξαν σε "συμβολικό γιορτασμό" όπου επίσημα 3-4 συντεχνιακοί ηγέτες παρουσιάστηκαν στους γιορτασμούς της άλλης πλευράς.
Εμείς σαν κύπριοι σοσιαλιστές, στα τέλη Απρίλη, αμέσως μετά το μερικό άνοιγμα των συνόρων, θέλαμε να δείξουμε ότι δεν πρόκειται να ανεχτούμε οποιεσδήποτε προσπάθειες που θα παρεμπόδιζαν τους κοινούς γιορτασμούς. Έτσι, ξεκινήσαμε με τη Συμμαχία Σταματήστε τον Πόλεμο να προσπαθούμε να οργανώσουμε κοινή πρωτομαγιάτικη εκδήλωση και στις δύο πλευρές.
Πρωί-πρωί την πρωτομαγιά άρχισαν οι Τουρκοκύπριοι να συγκεντρώνονται στο οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας για να περάσουν στο νότο και να συμμετάσχουν στην Πρωτομαγιά. Η αστυνομία με πρόσχημα τις τυπικές διατυπώσεις προκάλεσε μεγάλη καθυστέρηση γεγονός που μας εξαγρίωσε και αρχίσαμε τις διαμαρτυρίες. Όμως ήμασταν αποφασισμένοι να περάσουμε στο νότο έστω κι αν χρειάστηκε να περιμένουμε μερικές ώρες.
Η Πλατεία Μάρκου Δράκου ήταν το σημείο προσυγκέντρωσης. Από εκεί ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι, το Κυπριακό Σοσιαλιστικό Κόμμα, μαζί με την Συμμαχία Σταματήστε τον Πόλεμο και την Τσαγ-Σεν [Συντεχνία Δημοσίων Υπαλλήλων] πορευθήκαμε με τα πανό μας προς την Πλατεία Ελευθερίας, στη συγκέντρωση της ΠΕΟ. Φτάσαμε στην Πλατεία φωνάζοντας στα τούρκικα και ελληνικά "Ζήτω η Κόκκινη Πρωτομαγιά" και "Έλληνες και Τούρκοι εργάτες ενωμένοι" ενώ ο κόσμος που ήτανε μαζεμένος ήδη εκεί, Κούρδοι, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι χειροκροτούσε.
Τα συνθήματά μας που αντήχησαν στους δρόμους της Λευκωσίας είναι σίγουρο ότι ανησύχησαν και τις δύο άρχουσες τάξεις.
Όταν ολοκληρώθηκε το γιορταστικό πρόγραμμα της ΠΕΟ, πορευθήκαμε και πάλι όλοι μαζί προς την Αμερικάνικη πρεσβεία διαδηλώνοντας ενάντια στην κατοχή του Ιράκ, ενάντια στον πόλεμο και τον ιμπεριαλισμό, φωνάζοντας αντιπολεμικά συνθήματα στα αγγλικά, ελληνικά και τούρκικα.
Το βράδυ ήρθε η σειρά των Ελληνοκυπρίων να περάσουν στο βορά για να συμμετάσχουν στο πρωτομαγιάτικο γιορτασμό, όπως έκαναν νωρίτερα το πρωί οι Τουρκοκύπριοι. Φέτος το γιορτασμό της Πρωτομαγιάς στο βορά τον οργάνωσε η Πλατφόρμα "Αυτή η Χώρα Είναι Δική μας". Ο κόσμος συγκεντρώθηκε στο Πάρκο Κουγκουλού γύρω στις 7.30 και πορευθήκαμε προς την Πλατεία Σαράι Ονού περνώντας μπροστά από το κτίριο της βουλής. Όταν συνενώθηκαν οι Ελληνοκύπριοι στην πορεία ήταν μια υπέροχη εικόνα και τα συνθήματα που ακούστηκαν και πάλι στις δύο γλώσσες μετά από 45 χρόνια έστειλαν ένα μήνυμα προς τις άρχουσες τάξεις και των δύο πλευρών. Σε πείσμα της κατοχής και σε πείσμα των προσπαθειών να εμποδίσουν τους κοινούς πρωτομαγιάτικους γιορτασμούς, οι εργαζόμενοι της Κύπρου έδωσαν τον προσανατολισμό: κοινός αγώνας ενάντια στον ιμπεριαλισμό και ενάντια στους ντόπιους αστούς...
Σοσιαλιστικό Κόμμα Κύπρου (Kιbrιs Sosyalist Partisi)