Η αναβάθμιση του ρόλου της Ευρώπης, εννοώντας την Ε.Ε, προβάλλεται από πολλούς σαν το αντίβαρο στην επιθετική πολιτική των ΗΠΑ. "Θα κάνουμε το παιχνίδι τους;... ή θα ενισχύσουμε την Ευρωπαϊκή Ενωση;" είπε την περασμένη βδομάδα ο Σημίτης μιλώντας στη σύνοδο των ευρωπαϊκών σοσιαλιστικών κομμάτων στην Αθήνα.
Η Γαλλία, η Γερμανία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο πήραν την πρωτοβουλία για την σύγκληση μιας άτυπης συνόδου κορυφής στις 29 Απρίλη με θέμα την προώθηση της ευρωπαϊκής άμυνας. Και μια μεγάλη συζήτηση έχει ξεκινήσει στις εφημερίδες και τα κανάλια αν κάτι τέτοιο είναι εφικτό και με ποιο τρόπο -κανείς από τους συμμετέχοντες δεν συζητάει αν πρέπει να γίνει.
Καταρχήν μια τέτοια συζήτηση είναι υποκριτική την στιγμή που στο Ιράκ δολοφονούνται κάθε μέρα δεκάδες άμαχοι από τους ανηλεείς βομβαρδισμούς των αμερικάνικων και βρετανικών αεροπλάνων και πυραύλων. Οι ευρωπαίοι ηγέτες συζητάνε στα πολυτελή σαλόνια τους για τα μελλοντικά σχέδιά τους και εύχονται να "τελειώσει όσο γίνεται πιο γρήγορα ο πόλεμος" δηλαδή στην ουσία να τον αποτελειώσει ο Μπους και ο Μπλερ. Αυτό δεν είναι φιλειρηνική στάση, είναι σαν να λένε στον Μπους, αφού τα 'κανες θάλασσα τουλάχιστον τέλειωνε γρήγορα. Και καμιά από τις ευρωπαϊκές "περιστερές" δεν έχει κάνει το παραμικρό για να μπλοκάρει την πολεμική μηχανή των ΗΠΑ.
Οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. είναι πραγματικοί. Οι ΗΠΑ έχουν την μεγαλύτερη στρατιωτική ισχύ αλλά οικονομικά δεν είναι τόσο δυνατές.
Η στρατηγική που εκφράζει τόσο βάρβαρα η κυβέρνηση του Μπους, είναι η χρήση της στρατιωτικής ισχύος ώστε ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός να αποτρέψει "προληπτικά" την εμφάνιση ανταγωνιστών στην παγκόσμια αρένα.
Η προσπάθεια να αποκτήσει η Ε.Ε. τη δικιά της "κοινή άμυνα" δηλαδή το δικό της στρατό είναι μια προσπάθεια εξισορρόπησης της αμερικάνικης κυριαρχίας στον στρατιωτικό τομέα. Ομως αυτή η φιλοδοξία δεν έχει να κάνει σε τίποτα ούτε με την ειρήνη ούτε με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα συμφέροντα των εργαζόμενων τόσο στις χώρες μέλη της Ε.Ε. και του υπόλοιπου κόσμου. Εχει να κάνει με τα συμφέροντα των ευρωπαίων καπιταλιστών Ο Ρομάνο Πρόντι, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το είπε με μια κάπως διπλωματική γλώσσα: "Η επιλογή είναι σαφής: θέλουμε να μείνουμε εκτός της διαχείρισης των διεθνών εξελίξεων, ή θέλουμε να διαδραματίσουμε ένα ισότιμο (με τους συμμάχους μας) ρόλο στη διαμόρφωση μια νέας τάξης πραγμάτων;"
Ισότιμος ρόλος σημαίνει ένα πιο αποτελεσματικό παζάρι για τη μοιρασιά σφαιρών επιρροής, αγορών και προσβάσεων σε κάθε γωνιά του πλανήτη όπου συναντιούνται τα συμφέροντα των δυο αυτών κέντρων του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού. Για παράδειγμα ένα πιο ισότιμο ρόλο στον έλεγχο των πετρελαίων της Μ. Ανατολής, λεία από τα λάφυρα του "ανοίγματος των αγορών" φτωχών χωρών του Τρίτου Κόσμου που επιβάλλουν διεθνείς καπιταλιστικοί οργανισμοί όπως το ΔΝΤ ή ο ΠΟΕ. Τέτοια ισοτιμία βασίζεται στην κοινή εκμετάλλευση, την επιβολή των προγραμμάτων φτώχιας. Το βλέπουμε αυτό στην Αν. Ευρώπη. ΗΠΑ και Ε.Ε. δεν έχουν συγκρουσθεί για την ένταξη μιας σειράς χωρών είτε στο ΝΑΤΟ είτε στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Σ' αυτή την περιοχή όπως και σε άλλες οι συνεργασίες πάνε χέρι-χέρι με τους καυγάδες. Ο ίδιος ο "ευρωστρατός" θα χρησιμοποιεί τις υποδομές του ΝΑΤΟ, δηλαδή των ΗΠΑ.
Αν κάτι θυμίζει αυτή η σχέση είναι η περίοδος των αρχών του 20ου αιώνα, όταν η οικονομική συνεργασία ανάμεσα στις Μεγάλες Δυνάμεις βάθαινε την ίδια στιγμή που γιγαντώνονταν οι εξοπλισμοί και ο κόσμος τραβούσε για το σφαγείο του Α' Παγκόσμιου Πολέμου. Γερμανικές τράπεζες και αγγλικές εταιρίες λίγο πριν τον πόλεμο είχαν φτιάξει μια κοινή εταιρία για την εκμετάλλευση των πετρελαίων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Λίγο μετά, η μοιρασιά έγινε με τα όπλα.
Σήμερα δεν έχουμε φτάσει σ' αυτό το σημείο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Αλλά όσοι μιλάνε για την ανάγκη ενίσχυσης της "ευρωπαϊκής άμυνας" για ένα δυνατό ευρωστρατό που θα είναι υπολογίσιμη δύναμη απέναντι στον αμερικάνικο στρατό, δεν είναι περιστέρια είναι γεράκια. Και μια τέτοια πολιτική σημαίνει σκληρές επιθέσεις στους εργαζόμενους σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.
Σήμερα ο στρατιωτικός προϋπολογισμός των ΗΠΑ είναι 380 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, περισσότερα δηλαδή από τις δαπάνες της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ρωσίας και του Καναδά μαζί. Ακόμα και μια σταδιακή αύξηση των στρατιωτικών προϋπολογισμών σημαίνει σκληρές θυσίες.
Το αντιπολεμικό κίνημα δεν έχει να διαλέξει ανάμεσα σε γάλλους και αμερικάνους στρατηγούς. Στο πυρηνοκίνητο αεροπλανοφόρο "Ρούζβελτ" και το "Σαρλ Ντε Γκωλ".
Δέκα νέες χώρες θα γίνουν και επίσημα μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις 16 Απρίλη, ανάμεσα τους και η Κυπριακή Δημοκρατία. Η απόφαση για το ποιες χώρες θα μπουν και ποιες όχι ήταν προϊόν ενός σκληρού παζαριού που κράτησε χρόνια και ολοκληρώθηκε στην Σύνοδο Κορυφής στην Κοπεγχάγη το Δεκέμβρη που πέρασε. Τότε η κυβέρνηση του Σημίτη μαζί με τον Κληρίδη και ολόκληρη την ελληνοκυπριακή πολιτική ηγεσία παρουσίασε σαν μεγάλη εθνική επιτυχία την απόφαση να γίνει μέλος η Κύπρος, ανεξάρτητα από την κατάληξη των διαπραγματεύσεων για το σχέδιο Ανάν. Οι πανηγυρισμοί για την "ευρωπαϊκή προοπτική" για το "κοινό ευρωπαϊκό σπίτι" θα πρέπει σήμερα να ηχούν σαν κακόγουστο αστείο με τα όσα έχουν γίνει τους τελευταίους μήνες.
Στις αρχές του Φλεβάρη δημοσιεύτηκε η περίφημη επιστολή των "8" ηγετών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων που στήριζαν τον Μπους και τα σχέδιά του για πόλεμο στο Ιράκ. Πέντε από αυτές τις κυβερνήσεις είναι μέλη της Ε.Ε. και οι τρεις από τις "υποψήφιες" χώρες, την Πολωνία, την Τσεχία και την Ουγγαρία. Στις δημοσκοπήσεις που γίνονται στις περισσότερες από αυτές τις χώρες, η μεγάλη πλειοψηφία τάσσεται κατά του πολέμου.
Στην Πολωνία για παράδειγμα αυτό το ποσοστό φτάνει το 80%. Αλλά για τις κυβερνήσεις αυτό που έχει σημασία δεν είναι η θέληση της πλειοψηφίας αλλά οι επιθυμίες της άρχουσας τάξης που υπηρετούν. Οι Πολωνοί καπιταλιστές θέλουν την ένταξη στην Ε.Ε. ακόμα και αν αυτό σημαίνει τεράστιες περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, εκατοντάδες χιλιάδες απολύσεις. Και ταυτόχρονα θέλουν τη συμμαχία με την ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη δηλαδή τις ΗΠΑ
Μια σειρά άλλες χώρες που χτυπάνε την πόρτα της Ευρωπαϊκής Ενωσης μπορεί να μην υπέγραψαν την επιστολή των "8" αλλά έχουν ταχθεί σταθερά στο πλευρό των ΗΠΑ. Είναι η "νέα Ευρώπη" και ο "συνασπισμός των προθύμων" όπως τους έχει αποκαλέσει ο Ράμσφελντ και ο Μπους, "συνασπισμός των εξαγορασμένων" όπως τους ονόμασαν δικαιολογημένα πολλοί δημοσιογράφοι και το αντιπολεμικό κίνημα. Ο Σημίτης θα σφίξει και το χέρι αυτών των συνενόχων στο έγκλημα που διεξάγεται αυτή τη στιγμή στο Ιράκ.
Σε αυτή τη κατηγορία συγκαταλέγεται και ο Κληρίδης που μαζί με τον Σημίτη πανηγύριζε τον Δεκέμβρη για την εθνική επιτυχία. Το σχέδιο Ανάν με την προοπτική που έδινε να απλώσει η ελληνοκυπριακή άρχουσα τάξη για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια τον έλεγχό της σε όλη την έκταση της Κύπρου, ήταν το "δώρο" των ΗΠΑ για να αποσπάσουν την υποστήριξη της κυβέρνησης στα πολεμικά της σχέδια. Και αυτή η στήριξη δόθηκε πλουσιοπάροχα. Μπορεί ο Κληρίδης να μην υπέγραψε το κείμενο των "8" αλλά διέθεσε τον κυπριακό εναέριο χώρο στα αμερικάνικα αεροσκάφη. Και φυσικά οι αγγλικές βάσεις αλλά και το λιμάνι της Λεμεσού δουλεύουν στο φουλ για να εξυπηρετήσουν τις πολεμικές επιχειρήσεις. Η νέα κυβέρνηση της Κύπρου με επικεφαλής τον Τάσσο Παπαδόπουλο και τη συμμετοχή του ΑΚΕΛ εφαρμόζει την ίδια πολιτική του "ρεαλισμού".
Η "διεύρυνση" αυτό που θα φέρει στους εργαζόμενους των υπό ένταξη χωρών είναι ακόμα ένα γύρο νεοφιλελεύθερων επιθέσεων μετά τις "θεραπείες σοκ" που σκόρπισαν τη φτώχια και τη δυστυχία στις χώρες της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης στις αρχές της δεκαετίας του '90. Ούτε πρόκειται να αποτελέσει βήμα για την "εδραίωση της σταθερότητας και της ειρήνης" αντίθετα, όπως έδειξαν οι προηγούμενες μέρες θα αποτελέσουν ένα πεδίο όξυνσης των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και αντιθέσεων.
Η Αριστερά αντί να καταγγείλει την ένταξη σε αυτό το ιμπεριαλιστικό κλαμπ και τη χρησιμοποίηση της σαν εκβιασμό στην άλλη πλευρά ουσιαστικά χειροκροτεί και συμβάλει όχι μόνο στον εξωραϊσμό αυτού του κλαμπ των καπιταλιστών αλλά κτυπά και τους τουρκοκύπριους.
Η Ευρώπη των "25" δεν θα είναι σε τίποτα καλύτερη από την Ευρώπη των "15". Οι αγώνες των εργατών και της νεολαίας, το αντικαπιταλιστικό και το αντιπολεμικό κίνημα βάζουν τα θεμέλια για να γίνει πραγματικότητα μια άλλη Ευρώπη όπου τις αποφάσεις θα τις παίρνει η εργαζόμενη πλειοψηφία, η σοσιαλιστική Ευρώπη των εργατών. Αυτή είναι η πραγματική προοπτική που θα πρέπει να βάζουν μπροστά τους οι αγωνιστές της αριστεράς και όχι η Ε.Ε. του κεφαλαίου, του πολέμου και του ρατσισμού.