Η απόφαση της Κοπεγχάγης για ένταξη της Κυπρου στην Ε.Ε. χωρίς προυποθέσεις και όρους που να συνδέονται με το κυπριακό πανηγυρίστηκε στη Λευκωσία και Αθήνα σαν η "μεγαλύτερη επιτυχία μετά την ανεξαρτησία το 1960".
Οι πανηγυρισμοί και ιδιαίτερα οι δηλώσεις που έγιναν απο τις κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας ότι η απόφαση της Κοπεγχάγης "αποτελεί μεγάλη νίκη των ελληνικών θέσεων και μεγάλη ήττα των τουρκικών θέσεων και του Ντεκτάς" αποκαλύπτουν με τον πιο καθαρό τρόπο ότι η ένταξη ήταν απο την αρχή ένα όπλο για να κτυπήσουν την άλλη πλευρά.
Ηταν ένας εκβιασμός για να εξασφαλίσουν μια διευθέτηση του κυπριακού όσο γίνεται πιο κοντά στις ελληνοκυπριακές επιδιώξεις. Ενας εκβιασμός που τελικά έπιασε τόπο αφού το σχέδιο λύσης που πρότεινε ο Ανάν "υιοθετεί το μεγαλύτερο μέρος απο τις ομόφωνες αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου του 1989", όπως ομολόγησε ο Σημίτης στη Βουλή.
Η απόφαση της Κοπεγχάγης αποκάλυψε ακόμη πόσο ψεύτικες ήταν οι διακυρήξεις και οι δηλώσεις των ελληνοκυπρίων πολιτικών ηγετών και της κυβέρνησης ότι ενδιαφέρονται πράγματι για μια συνολική διευθέτηση και ένα συμβιβασμό με βάση το σχέδιο Ανάν. Αμέσως μετά την απόφαση της Κοπεγχάγης στελέχη όλων των κομμάτων δήλωναν ότι η "απόφαση μας δίνει τώρα τη δυνατότητα να επαναδιαπραγατευτούμε το σχέδιο με βάσει το ευρωπαϊκό κεκτημένο".
Το πόσο είναι έτοιμοι να υπογράψουν σχέδια και να κάνουν συμβιβασμούς για να φτάσουμε σε μια διευθέτηση, φαίνεται και απο τον πανικό που έχει κυριεύσει την κυβέρνηση αλλά και τις πολιτικές ηγεσίες απο την προοπτική οι τουρκοκύπριοι να δεχτούν το σχέδιο Ανάν όπως έχει άν προχωρήσει στο δημοψήφισμα που απειλεί να κάνει ο Ντεκτάς.
Η ένταξη εκτός απο εκβιασμός λειτούργησε βέβαια και σαν το καρόττο προς τους τουρκοκύπριους που βρίσκονται σε άθλια οικονομική και πολιτική κατάσταση. Μιά απο τις βασικές αιτίες γι αυτή τους την κατάσταση είναι το οικονομικό και πολιτικό εμπάρκο που τους επιβάλλει εδώ και 29 χρόνια η ελληνοκυπριακή πλευρά.
Σαν αποτέλεσμα αυτού του εμπάρκο οι τουρκοκύπριοι δεν μπορούν να έχουν οικονομικές δραστηριότητες άμεσα με άλλες χώρες ενω δεν μπορούν να έχουν επίσημη εκπροσώπηση σε κανένα διεθνή οργανισμό ή φόρουμ έστω και άν πρόκειται για πολιτιστικές δραστηριότητες ή ακόμη και αθλητικές. Αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ελεύθερη διακίνηση τους στον υπόλοιπο κόσμο και δεν έχουν καμιά διεθνή υπόσταση. Αυτό τους εχει αναγκάσει να δεθούν με την τουρκική οικονομία και το τουρκικό κράτος δια μέσω του οποίου μπορούν να αναπτύσσουν οικονομικές και πολιτικές δραστηριότητες.
Η προοπτική μιας διευθέτησης στο Κυπριακό σημαίνει για τους τουρκοκύπριους οτι θα σταματούσε αυτός ο αποκλεισμός και η άμεση εξαρτηση απο την Τουρκία και η άθλια οικονομική και πολιτική κατάσταση στην οποία βρίσκονται.
Αντίθετα η ένταξη στην Ε.Ε. της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς τους τουρκοκύπριους θα έκανε τη θέση τους ακόμη πιο δύσκολη. Ο Αλι Ερέλ, πρόεδρος του τουρκοκυπριακού εμπορικού και βιομηχανικού επιμελητηρίου που είναι απο τους βασικούς διοργανωτές των συλλαλητηρίων εναντια στον Ντεκτάς, δήλωσε χαρακτηριστικά: "Εκείνο που φοβόμαστε είναι ότι αν μπεί η ελληνοκυπριακή πλευρά στην Ε.Ε. και εμείς δεν έχουμε ακόμη δώσει καν απαντηση για τις προθέσεις μας όσον αφορά το σχέδιο, τότε τα πράγματα απο εκεί και ύστερα θα είναι πάρα πολύ δύσκολα, γιατί οι ελληνοκύπριοι θα έχουν πια ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση".
Ειναι υποκρισία η ελληνοκυπριακή κυβέρνηση και οι πολιτικοί που στηρίζουν το εμπάρκο να εμφανίζονται ότι τάχα αγωνιούν για την κατάσταση των τουρκοκυπρίων ή για τη μετανάστευση τους. Ειναι αίσχος να χρησιμοποιούν τις διαδηλώσεις τους για ειρήνη και δημοκρατία για να τους παρουσιάζουν ότι συμφωνούν με τις ελληνοκυπριακές θέσεις και να προσπαθούν να τους δελεάσουν με "οικονομικά κίνητρα". Δεν είναι τυχαίο που όλα τα τουρκοκυπριακά κόμματα, απέριψαν τα "πακέτο οικονομικής στήριξης" που αποφάσισαν μετά την Κοπεγχάγη, Κληρίδης και Σημίτης, σαν προσπάθεια εξαγοράς τους. Αντίθετα πρότειναν ότι αν η κυβέρνηση θέλει να πάρει "μέτρα στήριξης των τουρκοκυπρίων" μπορεί να σταματήσει άμεσα το εμπάρκο και να τους αντιμετωπίσει σαν ισότιμους συναιτέρους στο κράτος.
Ειναι φανερό πως αυτό που απασχολεί τον Κληρίδη και την ελληνοκυπριακή άρχουσα τάξη δεν είναι η ειρήνη και η ευημερία των τουρκοκυπρίων αλλά πως θα εξασφαλίσουν τις θέσεις τους στο κυπριακό και μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι που χρησιμοποιούν και την απόφαση της Κοπεγχάγης και την ένταξη.
Το σχέδιο Ανάν προσπαθεί να βρεί ένα κοινά αποδεχτό στάτους κβο για το διαμοιρασμό της εξουσίας και των συνόρων στο νησί. Ειναι ένας συμβιβασμός που αντανακλά τους σημερινούς συσχετισμούς και τα ισοζύγια δυνάμεων που υπάρχουν άναμεσα στις δυό πλευρές. Η ελληνοκυρπιακή άρχουσα τάξη έχασε τον πόλεμο του '74 και την κυριαρχία πάνω στους τουρκοκύπριους και ένα σημαντικό κομμάτι του νησιού. Οι τουρκοκύπριοι και η τουρκική άρχουσα τάξη έχασαν τον οικονομικό και πολιτικό πόλεμο που συνεχίζεται απο το '74 μέχρι σήμερα.
Το σχέδιο Ανάν αντανακλά αυτές τις πραγματικότητες. Οι ελληνοκύπριοι παίρνουν πίσω ένα μέρος απο τα χαμένα εδάφη και αποκτούν ξανά κάποιο έλεγχο στο βόρειο μέρος της Κύπρου μέσα απο την κεντρική κυβέρνηση. Αποκτούν ακόμη φτηνά εργατικά χέρια αφού όλοι βλέπουν τους τουρκοκύπριους να αντικαθιστούν τους ξένους εργάτες. Ο Σημίτης καθιερώνεται σαν σημαντική δύναμη στην Ευρώπή και εδραιώνει τον ρόλο της Ελλάδας σαν περιφεριακή δύναμη. Οι τουρκοκύπριοι μπαίνουν στην Ε.Ε. και ελπίζουν να ξεφύγουν απο τη μιζέρια. Η Τουρκία παίρνει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων και ελπίζει να ξεπεράσει την οικονομική και πολιτική κρίση στην οποία βρίσκεται.
Το σχέδιο Ανάν έχει ένα δωράκι για τον καθέ εμπλεκόμενο στο κυπριακό. Το μόνο που ζητά είναι να δεχτούν όλοι τη "νέα τάξη πραγμάτων" στην Κύπρο όπως την αποκαλεί και να συνεργαστούν με τους ιμπεριαλιστές και να στηρίξουν τον επερχόμενο πόλεμο στο Ιράκ αλλά και τους άλλους που θα ακολουθήσουν.
Το σχέδιο που θα μπεί σε δημοψήφισμα δεν αφορά μόνο τα συντάγματα του κεντρικού κράτους και των "συστατικών κρατών", τις εδαφικές αναπροσαρμογές και άλλα παρόμοια που αφορούν άμεσα τις δύο κοινότητες αλλά και την ένταξη στην Ε.Ε. και την αποδοχή των βρεττανικών βάσεων και των άλλων σταθμών που υπάρχουν στη Κύπρο και την υιοθέτηση όλων των συνθηκών που έχουν κάνει μέχρι σήμερα τα δύο μέρη καθώς και τον σεβασμό των ζωτικών συμφερόντων του Ισραήλ. Σε όλα αυτά θα πρέπει κάποιος να απαντήσει με ένα ναί ή ένα όχι αν θέλει να δεί την οποιαδήποτε διευθέτηση στο κυπριακό. Αν το σχέδιο Ανάν δέχεται κάποιες τροποποιήσεις όσον αφορά τα άμεσα ζητήματα του κυπριακού, δεν δέχεται καμιά αλλαγή σε σχέση με αυτά.
Δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το σχέδιο Ανάν έγινε πρώτα και κύρια για να εξυπηρετήσει τα σχέδια των Αγγλοαμερικανών και τους στρατηγικούς σχεδιασμούς τους στη Μέση Ανατολή και μετά για ότι δήποτε άλλο. Γι αυτό και το μόνο που ουσιαστικά κάνει είναι να ανακυκλώνει και να εντείνει τους ανταγωνισμούς στη περιοχή ενώ οι περισσότερες απο τις πρόνοιες του συντάγματος και των νέων διευθετήσεων έχουν το στοιχείο της δυσπιστίας και της σύγκρουσης σε κάθε παράγραφο τους.
Ειναι ένα "ειρηνευτικό" σχέδιο που έχει σαν φόντο ενα απο τους πιο αγριους και βάρβαρους πολέμους όπως αυτόν που ετοιμάζουν οι Μπούς και Μπλέρ στο Ιράκ.
Είναι γι αυτό που δεν μπορούμε να έχουμε καμία εμπιστοσύνη σ' αυτά που σχεδιάζονται "από πάνω" και ειδικότερα για το σχέδιο Ανάν. Η Ε.Ε. προς την οποία ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι κοιτάζουν δεν προσφέρει καμιά εγγύηση για κάτι καλήτερο αφού είναι αυτή που συμπρωταγωνίστησε μαζί με τις ΗΠΑ και τα Ηνωμένα Εθνη σε όλους τους πόλεμους τα τελευταία χρόνια - Ιράκ '91, Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν, ενω κάνει τα στραβά μάτια για τις συνεχιζόμενες σφαγές του Σαρόν στην Παλαιστίνη.
Η ελπίδα για ειρήνη, δημοκρατία και ευημερία στο νησί δεν βρίσκονται στην ένταξη της Κύπρου, της μισής ή όλης στην Ε.Ε. και στα "ειρηνευτικά" σχέδια των ιμπεριαλιστών, αλλά στην ενότητα και την κοινή δράση των απλών ανθρώπων σε Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία.
Πολλοί έχουν υποστηρίξει το σχέδιο Ανάν γιατί πιστεύουν ότι θα εξασφαλίσει τη συνύπαρξη ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων και τη κοινή δράση. Κατ αρχήν το σχέδιο δεν εξασφαλίζει τη γεωγραφική συνύπαρξη ή ελεύθερη διακίνηση γενικά. Αλλά ακόμη και εκεί που θα υπάρξει η γεωγραφική συνύπαρξη αυτό δεν σημαίνει και συνεργασία και κοινούς αγώνες. Και στο παρελθόν υπήρξε συνύπαρξη αλλά αυτό δεν εμπόδισε τις σφαγές και τους πολέμους. Εκείνο που χρειάζεται είναι η πολιτική ενότητα.
Μια τέτοια ενότητα χτίζεται στη βάση μια πολιτικής που κοντράρει στην κάθε πλευρά τις επιλογές της άρχουσας τάξης αλλά και τις συνολικότερες επιλογές και σχεδιασμούς των ιμπεριαλιστών στην περιοχή. Αυτών δηλαδή που δημιούργησαν το Κυπριακό. Γι αυτό χρειάζεται πρώτα και κύρια να κοντράρουμε τον εθνικισμό ο καθένας στη πλευρά του. Οχι μόνο τον ακραίο απορριπτικό εθνικισμό όσων ζητούν καθαρές εθνικές λύσεις, αλλα και το συγκαλημένο εθνικισμό αυτών που εμφανίζονται σαν "ενδοτικοί". Αυτών που ενώ δηλώνουν "θαυμασμό" και "συγκίνηση" για τους αγώνες των τουρκοκυπρίων ενάντια στον Ντεκτάς, την ίδια στιγμή δεν έχουν κανένα πρόβλημα να τους επιβάλλουν οικονομικό και πολιτικό αποκλεισμό. Αυτών που τους εκβιάζουν ότι θα μείνουν έξω απο την Ε.Ε. αν δεν υποχωρήσουν στις αξιώσεις τους, και την ίδια στιγμή μιλούν για συλλαλητήρια συμπραράστασης στον αγώνα τους.
Πραγματική συμπαράσταση στους αγώνες των τουρκοκυπρίων θα ήταν αν οι δικές μας κινητοποιήσεις στρεφονταν εναντια στη δική μας κυβέρνηση, με αιτήμα να σταματήσει αμέσως το εμπράρκο, να παγώσει η διαδικασία ένταξης που λειτουργεί σαν εκβιασμός στην άλλη πλευρά, να σταματήσουν οι εξοπλισμοί, ν' ανοίξουν τα σύνορα. Αν ο κύριος Κληρίδης θέλει ένα πραγματικά δημοκρατικό σχέδιο, που να φέρει την ειρήνη στο νησί, τότε υπάρχει ένα που είναι πολύ απλό. Ας αφήσει τους τουρκοκύπριους να έχουν όση αυτονομία θέλουν. Δεν υπάρχει ειρηνική συνύπαρξη με το ζόρι, με εκβιασμούς και απειλές.
Ετσι κτίζεται η ενότητα και η κοινή δράση. Οι προϋποθέσεις υπάρχουν. Οι τουρκοκύπριοι βρίσκονται ήδη ένα βήμα μπροστά. Αντί να τους χειροκροτούμε ας χτίσουμε το δικό μας κίνημα αντίστασης για την ειρήνη και ενάντια στον εθνικισμό.
Υπάρχει αυτή τη στιγμή όμως και ένα αμεσο πεδίο κοινής δράσης για ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους. Είναι ο πόλεμος στο Ιράκ. Η συντριπτική πλειοψηφία των απλών ανθρώπων σε Ελλάδα Τουρκία και Κύπρο είναι αντίθετοι με αυτό τον πόλεμο. Αυτό δίνει τη δυνατότητα για τη συγκρότηση για πρώτη φορά μιας πολιτικής συμμαχίας ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων, που να έχει παράλληλη αλλά και κοινή δράση ενάντια στο πόλεμο, ενάντια στη παραχώρηση διευκολύνσεων στους αγγλοαμερικανούς.
Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ στο κάλεσμα της οποίας ανταποκρίθηκαν ήδη και τουρκοκυπριοι, δίνει μια τέτοια προοπτική. Οσοι ενδιαφέρονται για την ειρήνη στη Κύπρο αλλα και στην ευρήτερη περιοχή, όσοι θέλουν να δούν ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους να παλεύουν μαζί και να κτίζουν την ενότητα τους, θα πρέπει να δώσουν όλες τους τις δυνάμεις για την επιτυχία αυτής της προσπάθειας.
Αυτό θα ήταν η καλήτερη αφετηρία για να κτίσουμε ένα πραγματικό κίνημα και στις δυό πλευρές που να έχει τη δυνατότητα να επιβάλει τους δικούς του όρους στο Κυπριακό και να εξασφαλίσει μια ειρηνική και βιώσιμη διευθέτηση, παραμερίζοντας ολούς αυτούς που ευθύνονται για τη δημιουργία του προβλήματος, για τους πολέμους και τις συγκρούσεις που το σημάδεψαν τα τελευταία πενήντα χρόνια.
Ντίνος Αγιομαμίτης