Tο σχέδιο του Kόφι Aνάν, για την "επίλυση" του Kυπριακού μπορεί να προκάλεσε τις αντιδράσεις των εθνικιστών αλλά είναι φανερό οτι έγινε δεκτό με ικανοποίηση από την ελληνοκυπριακή αλλά και την ελληνική κυβέρνηση. Ο Κληρίδης αφού συναντήθηκε με τον Σημίτη και με τη σύμφωνη γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου απάντησε ότι δέχεται το σχέδιο σαν βάση για διαπραγμάτευση για τελική διευθέτηση του Κυπριακού.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι αυτοί που αντέδρασαν τόσο έντονα στο σχέδιο, οι Νέοι Ορίζοντες, η εκκλησία και κάποια προσφυγικά σωματεία δεν θα ήταν ικανοποιημένοι παρά μόνο με μια ελληνική Κύπρο και τους τουρκοκύπριους να ζούν υπο καθεστώς μοιοψηφίας. Δεν θα ήταν ικανοποιημένοι παρά μόνο με μια διευθέτηση σαν αυτή που υπήρχε πρίν το '74. Τα διάφορα επιχειρήματα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ευρωπαϊκού κεκτημένου πολύ λίγο πείθουν αφού κανένας απο αυτούς που σήμερα αντιδρούν δεν είπε ποτέ λέξη για τα δικαιώματα των τουρκοκυπρίων όταν ήταν αποκλεισμένοι απο την εθνοφρουρά και τον ελληνικό στρατό σε θύλακες που αποτελόυσαν μόλις το 4.8% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας απο το 1964 μέχρι το '74. Ούτε βέβαια κανείς απο αυτούς ζήτησε ποτέ την τιμωρία αυτών που δολοφονούσαν αμάχους τουρκοκύπριους, απο το '63, μέχρι το '74. Ειναι πραγματικά κρίμα που με αυτό τον εθνικιστικό συρφετό συντάχθηκε και το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών.
Ούτε όμως και αυτοί που έχουν αποδεχτεί το σχέδιο Ανάν σαν βάση για διαπραγμάτευση έχουν καλύτερες προθέσεις απέναντι στους τουρκοκύπριους. Γι αυτό εξάλλου και όλοι δηλώνουν ότι θα διεκδικήσουν αλλαγές. Ολες οι αλλαγές που ζητούν, στην ουσία σημαίνουν περιορισμο των δικαιωμάτων των τουρκοκυπρίων.
Μπορεί το σχέδιο Ανάν να μην ικανοποιεί πλήρως την ελληνοκυπριακή άρχουσα τάξη αλλά είναι σίγουρο οτι της δίνει την δυνατότητα να αποκτήσει ξανά κάποιο έλεγχο στο βόρειο τμήμα του νησιού. Πέρα απο το ότι θα έχει ουσιαστικά τον έλεγχο του κεντρικού κράτους που θα διοικήται απο ένα εξαμελές συμβούλιο εκ των οποίων οι 4 θα είναι ελληνοκύπριοι και οι 2 τουρκοκύπριοι ενώ ο πρόεδρος θα είναι για 20 μήνες ελληνοκύπριος και 10 μήνες τουρκοκύπριος, έχει και την οικονομική δύναμη που της επιτρέπει να ελπίζει ότι θα μπορέσει να ξαναβάλει χέρι σε ολόκληρη την Kύπρο.
Tο κατά κεφαλήν εισόδημα στην ελληνική πλευρά είναι τριπλάσιο απ' ότι στην τούρκικη. O πληθωρισμός στην ελληνική πλευρά είναι 4% και στην τουρκική πάνω από 45%.
H απελευθέρωση της επιχειρηματικής δράσης σε ολόκληρο το νησί που αναπόφευκτα θα έλθει μετά απο μερικά χρόνια θα είναι για τους ελληνοκύπριους καπιταλιστές μεγάλη ευκαιρία για μπίζινες ενώ θα μπορούν άμεσα να εκμεταλλευτούν τους τουρκοκύπριους εργάτες που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση. Ηδη όλοι βλέπουν τους τουρκοκύπριους να "αντικαθιστούν" τους ξένους εργάτες.
Oταν η ελληνοκυπριακή άρχουσα τάξη μιλά για επαναφορά των περιουσιών στους πρόσφυγες δεν μιλά για τους φτωχούς ανθρώπους. Aλλά για επαναφορά των ξενοδοχείων της Aμμοχώστου στους ελληνοκύπριους ξενοδόχους και της εκκλησιαστικής περιουσίας στα χέρια της κυπριακής εκκλησίας.
Με βάση το σχέδιο Ανάν 85 χιλιάδες ελληνοκύπριοι πρόσφυγες θα μπορουν να πάνε πίσω στα σπίτια τους και τις περιουσίες τους. Την ίδια στιγμή βέβαια θα μετακινηθούν 50-60 χιλιάδες τουρκοκύπριοι που ζούν αυτή τη στιγμή σε αυτές τις περιοχές. Στην ουσία θα πρόκειται για μια νέα προσφυγοποίηση αφου οι άνθρωποι που ζουν σε αυτά τα σπίτια μερικοί για τριάντα σχεδόν χρόνια έχουν δημιουργήσει τη ζωή τους εκεί, έχουν φτιάξει τις οικογένειες τους, έχουν παντρέψει τα παιδιά τους έχουν θάψει τους γονιούς τους, έχουν με δυο λόγια δημιουργήσει παρόμοιες ρίζες με αυτούς που ξεριζώθηκαν το '74.
Το ότι θα τους δωθούν αποζημιώσεις δεν αποτελεί με κανένα τρόπο δικαιολογία γι αυτή τη νέα τραγωδία. Οσοι νομίζουν το αντίθετο ας σκεφτούν αν θα δέχονταν οι ίδιοι να εγκαταλήψουν το δικό τους σπίτι, στο οποίο γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, παντρέφτηκαν γέννησαν τα παιδία τους, εφτιαξαν τους κήπους τους, τη γειτονιά τους και όλ αυτά για τα οποία ο καθένας δίνει ένα μέρος της ζωής του και να πάνε να ζήσουν σε μια άλλη περιοχή επειδή θα τους έδιναν κάποιο ποσό. Μάλλον δεν θα το δέχονταν. Είναι σίγουρο ότι θα χρειαστεί η βία για να γίνει μια τέτοια μετακίνηση, με δεδομένο μάλιστα ότι θα γίνει με βάση τις σκοπιμότητες της κάθε πλευράς και τις δημογραφικές ανάγκες που τις εξυπηρετούν και όχι με βάση τις ανάγκες των ανθρώπων, τη δουλειά τους, τους φίλους τους και άλλα παρόμοια.
Παρ όλα αυτά οι ελληνοκύπριοι πολιτικοί ηγέτες ζητούν ακόμη περισσότερα και απαιτούν να φύγουν όλοι όσοι έχουν έλθει σαν μετανάστες απο την Τουρκία. Ξεχνούν ότι οι περισσότεροι απο αυτούς έχουν παντρευτεί με τουρκοκύπριους ή τουρκοκύπριες, έχουν κάνει παιδιά, έχουν ριζώσει όπως και ο υπόλοιπος πληθυσμός και δύσκολα ξεχωρίζει απο αυτόν. Χρησιμοποιούν μάλιστα τις ρατσιστικές φοβίες ορισμένων τουρκοκυπριακών κομμάτων για να προβάλουν αυτό το αίτημα σαν κοινό αίτημα με τους τουρκοκύπριους.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το σχέδιο Ανάν δεν πρόκειτα να φέρει καμιά δικαιοσύνη ανάμεσα στους απλούς ανθρώπους των δύο κοινοτήτων. Τέτοια διευθέτηση δεν υπάρχει στο κυπριακό. Ότι θα είναι δίκαιο για την μια πλευρά θα είναι άδικο για την άλλη και το αντίστροφο. Θα είναι απλά ενας συμβιβασμός.
Μπορεί ένας τέτοιος συμβιβασμός να φέρει την ειρήνη και την ασφάλεια στο νησί; Μπορεί να οδηγήσει σε μια εξομάλυνση των σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας για να υπάρξει ειρήνη συνολικά στη περιοχή;
Οχι βέβαια. Το κυπριακό δεν είναι ένα πρόβλημα που προέκυψε επειδή υπήρχαν θρησκευτικές, πολιτισμικές ή άλλες διαφορές αναμεσα στους έλληνες και τους τούρκους κατοίκους του νησιού. Οι πόλεμοι στη Κύπρο ειναι το αποτέλεσμα του καπιταλιστικού ανταγωνισμού ανάμεσα στις άρχουσες τάξεις της Ελλάδας, της Τουρκίας, των ελληνοκυπρίων και των τουρκοκύπρίων για τη κυριαρχία και τον έλεγχο πάνω στο νησί. Ελλάδα και Τουρκία είναι δυό ανταγωνιστικές χώρες που προσπαθεί η κάθε μια να αποκτήσει τον ρόλο της τοπικής υπερδύναμης στη περιοχή. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η ελληνοκυπριακή και η τουρκοκυπριακή άρχουσα τάξη συγκρούστηκαν με στόχο η κάθε μια να αποκτήσει περισσότερο έλεγχο πάνω στο νησί.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ήταν που επέμβαιναν και οι άλλες μεγάλες δυνάμεις για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα ρίχνωντας λάδι στη φωτιά.
Μπορούν να βρούν ένα κοινά αποδεχτό στάτους κβό και να καταλήξουν σε μια διευθέτηση παρά τους ανταγωνισμούς τους;
Βεβαίως μπορούν να βρούν ένα κοινά αποδεχτό συμβιβασμό. Εξάλλου δεν είναι η πρώτη φορά που θα το κάνουν. Και στο παρελθόν υπέγραψαν συμφωνίες όπως της Ζυρίχης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι πρίν ακόμη στεγνώσει το μελάνι των υπογραφών τους άρχισαν να παραβιάζουν τις συμφωνίες που υπέγραψαν. Οταν τα συμφέροντα τους εξυπηρετούνται μπορούν ακόμη και να περνούν περιόδους προσέγγισης και "μήνες του μέλιτος". Οταν τα συμφέροντα τους συγκρούονται μπορούν να μας οδηγούν στο πόλεμο και τη καταστροφή. Χιλιάδες αθώα θύματα και στις δυό πλευρές έχουν πληρώσει αυτό το βρώμικο ανταγωνιστικό παιχνίδι των αρχουσών τάξεων των δυο πλευρών.
Γι αυτό και άν ακόμη καταφέρουν να καταλήξουν σε μια συμφωνία δεν υπάρχει καμιά εγγύηση ότι αυτο θα οδηγήσει στην ειρήνη και την ευημερία όπως μας υπόσχονται. Την οποιδήποτε στιγμή μπορει να ξαναανάψει η φωτιά του πολέμου. Οι αλλεπάλληλες συμφωνίες στη Γιουγκοσλαβία και στη Παλαιστίνη είναι η καλύτερη απόδειξη ότι οι υπογραφές δεν σημαίνουν τίποτα για τους καπιταλιστές μπροστά στα συμφέροντα τους.
Δικαιολογημένα ο κόσμος ανησυχεί για αυτό το κίνδυνο. Δεν είναι τυχαίο που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 58% του κόσμου ανησυχεί για το θέμα της ασφάλειας ενώ μόνο το 24% ανησυχεί για τις συνταγματικές ρυθμίσεις και μόλις το 8% για τις εδαφικές.
ΔιεθνισμόςΑυτοι που δημιούργησαν το πρόβλημα δεν μπορούν να το λύσουν. Μπορεί να μιλούν στο όνομα της ειρήνης, αλλά αυτοί είναι και η μεγαλύτερη απειλή για την ειρήνη.
Αυτή τη φορά μας λένε δεν θα είναι έτσι τα πράγματα, η ένταξη στην Ε.Ε. το εγγυάται. Οπως ακριβώς εγγυήθηκε την ειρήνη στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιρακ, το Αφγανιστάν, την Παλαιστίνη. Λες και δεν είναι η ίδια Ε.Ε. που στηριξε όλους αυτούς τους πόλεμους. Ακόμη μέσα στους κόλπους της η Ε.Ε. συντηρεί προβλήματα όπως το Ιρλανδικό ή των Βάσκων στην Ισπανία.
Η ένταξη στην Ε.Ε. όχι μόνο δεν φαίνεται να εξασφαλίζει την ειρήνη αλλα αντίθετα αυτή τη στιγμή η προοπτική ένταξης στην EE οξύνει τις εντάσεις, τους ανταγωνισμούς και άρα την επιθετικότητα κι από τις δύο μεριές. Οσο και αν γκρινιάζουν οι ελληνοκύπριοι πολιτικοί για τα χρονοδιαγράμματα του Κοφι Ανάν, η αλήθεια είναι αυτό που κυνικά ομολόγησε ο Γιώργος Βασιλείου, ο διαπραγματευτής για την ένταξη στην Ε.Ε., ότι οι πιέσεις είναι προς την Τουρκία που ασκούνται αυτή τη στιγμή.
Εξάλλου δεν είναι τυχαία η στιγμή που εμφανίζεται αυτό το σχέδιο. Εχει να κάνει όχι μόνο με τη προσπάθεια ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. αλλα και με τη προοπτική του πολέμου στο Ιράκ.
Γι αυτό το σχέδιο που ετοίμασε ο Ανάν για λογαριασμό των Η.Ε. και της Ε.Ε. όχι μόνο δεν μπορεί να εξασφαλίσει την ειρήνη αλλά ανακυκλώνει τους ανταγωνισμούς που δημιούργησαν και τροφοδοτούν το κυπριακό πρόβλημα αλλά και την αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή.
Η μόνη πραγματική ελπίδα για την ειρήνη είναι η πάλη των απλών ανθρώπων ενάντια στον εθνικισμό και τον πόλεμο και στις δυό πλευρές. Είναι ο αγώνας για μια ειλικρινή επαναπροσέγγιση ανάμεσα στους απλούς ανθρώπους των δυο πλευρών. Είναι ο αγώνας ενάντια στη δική μας άρχουσα τάξη και τις επιδιώξεις της σε βάρος της άλλης πλευράς. Είναι ο αγώνας ενάντια στους εθνικιστές που θέλουν μια ελληνική Κύπρο, τους πολεμοκάπηλους που δεν διστάζουν για να εξασφαλίσουν τα συμφέροντα τους να οδηγήσουν στο σφαγείο του πολέμου χιλιάδες νέους και στις δυο πλευρές.
Η ελπίδα για την ειρήνη βρίσκεται στην ενότητα ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων εργαζομενων που μπορεί να κτιστεί μέσα απο αυτή την αντιπολεμική δράση και στις δυο πλευρές και τον αγώνα για να ξεφορτωθούμε τους καπιταλιστές και το ανταγωνιστικό τους σύστημα που γεννά τους πολέμους.