Σατιρικό Θέατρο τηλ: 22312940
Το "Σατιρικό" Θέατρο ανεβάζει το αριστούργημα του Μπρεχτ "Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της" σε σκηνοθεσία Δέσποινας Μπεμπεδέλη η οποία υποδύεται και τη Μάνα Κουράγιο. Το ίδιο έργο ανεβάστηκε από τον ΘΟΚ το 1977 μόλις τρία χρόνια μετά τον πόλεμο του 1974 με τους χιλιάδες νεκρούς, αγνοούμενους και πρόσφυγες κι από τις δύο πλευρές.
Εικοσιπέντε χρόνια μετά, και η συγκυρία στην περιοχή είναι ακόμη χειρότερη καθώς πυκνώνουν τα σύννεφα ενός πολέμου στο Ιράκ.
Με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία το 1933 στην Γερμανία, ο Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898 - 1956), ο Μαρξιστής θεατρικός συγγραφέας που ήταν ήδη διάσημος με το έργο του "Η Όπερα της Πεντάρας", κατέφυγε στη Δανία. Οι Ναζί απαγόρευσαν αμέσως τα έργα του και μέσα σε λίγες βδομάδες μετά τη φυγή του, διέταξαν να καούν όλα τα βιβλία του. Το 1939, με το ξεκίνημα του Β' Παγκ. Πολέμου, έγραψε το "Μάνα Κουράγιο". Αρχικά ξεκίνησε να το γράφει στην προσπάθεια να αποτρέψει τους Σκανδιναβούς από του να μπουν στον πόλεμο όμως σύντομα εξελίχτηκε σε μια επίθεση ενάντια σε όλους τους πολέμους. Το έργο αυτό σήμερα θεωρείται κατά γενική ομολογία σαν ένα από τα μεγαλύτερα αντιπολεμικά έργα που γράφτηκαν ποτέ.
Η Άννα Φίρλιγκ, γνωστή με το όνομα Μάνα Κουράγιο, κεντρικός χαρακτήρας του έργου, δεν είναι μια συνηθισμένη ηρωίδα. Όπως έκανε συχνά στα έργα του ο Μπρεχτ, διηγείται την ιστορία του μέσα από τις εμπειρίες ανθρώπων που ο ίδιος είναι αντίθετος με τις ιδέες τους. Η Μάνα Κουράγιο ταξιδεύει μαζί με τα παιδιά της κατά μήκος της πολεμικής ζώνης, πρώτα στην Σκανδιναβία κατά τη διάρκεια του πολέμου ανάμεσα στην Πολωνία και τη Δανία, και μετά σ' ολόκληρη την έκταση που είναι σήμερα η Γερμανία, στη διάρκεια του Τριαντακονταετούς Πολέμου (1618-1648) που ρήμαξε την Ευρώπη.
Πρόκειται για μια γυρολόγισσα που με τον αραμπά της, μαζί και τα τρία παιδιά της, περιφέρεται στα πεδία των μαχών της ρημαγμένης Ευρώπης. Πουλάει τρόφιμα, ποτά και βασικές προμήθειες στα αντίπαλα στρατόπεδα για να επιβιώσει και να προστατεύσει τα παιδιά της. Αυτή η πλευρά της προκαλεί την συμπάθεια μας. Ο Μπρεχτ όμως δεν μας θέλει να αγνοήσουμε την άλλη της πλευρά. Η Μάνα Κουράγιο μιλά για τον πόλεμο σα να ήταν ευλογία και επιβιώνει σαν επιχειρηματίας εκμεταλλευόμενη τον πόλεμο. Με τον δικό της τρόπο κάνει δηλαδή εκείνο που κάνουν οι στρατοί: επιβιώνουν σε βάρος των άλλων.
Η Μάνα Κουράγιο αντιμετωπίζει με έναν ολωσδιόλου σκεπτικισμό τα ζητήματα του πολέμου, της πολιτικής και της θρησκείας. Ο κυνισμός της διέπεται από μια έντονη αίσθηση του χιούμορ - τα γεμάτα σαρκασμό αστεία της για τους άντρες, τους στρατηγούς και τους θεούς.
Το θέμα του έργου είναι απλό. Ο πόλεμος είναι μια μηχανή που συνθλίβει τους πάντες εκτός από εκείνους που βρίσκονται στην κορυφή. Η Μάνα Κουράγιο προσπαθεί να προφυλάξει τα παιδιά της από τα δεινά του πολέμου και κάνει το παν να εμποδίσει την στρατολόγηση των γιων της. Από την άλλη όμως η ίδια και η οικογένειά της ζουν από αυτόν τον πόλεμο. Από την αρχή κιόλας του έργου ένας λοχίας θα την προειδοποιήσει πως "αν θέλεις από τον πόλεμο να ζήσεις, τον οβολό σου μην του τόνε στερήσεις". Ωστόσο, παρόλο που η Μάνα Κουράγιο "παίζει" σύμφωνα με τους κανόνες του παιχνιδιού (πολέμου) εντούτοις θα τιμωρηθεί πολύ αυστηρά καθώς και οι δύο στόχοι της θα ανατραπούν βίαια.
Χάνει το ένα μετά το άλλο και τα τρία παιδιά της για να καταλήξει στο τέλος του έργου μόνη χωρίς να της έχει απομείνει τίποτα εκτός από το αδάμαστο πνεύμα της.
Ο Μπρεχτ επιδίωκε στα έργα του πάντοτε και τον αιφνιδιασμό της πολιτικής συνείδησης του σκεπτόμενου θεατή. Μπορεί οι άνθρωποι να είναι θύματα μεγάλων ιστορικών διαδικασιών που τους συντρίβουν, όμως το τι κάνουν, ή τι δεν κάνουν, συμβάλλει σ' αυτή τη διαδικασία.
Για τον Μπρεχτ χρειάζεται να αντιδρούμε στη φρίκη που υπάρχει γύρω μας, όχι με το να παραδέρνουμε στον οίκτο, αλλά χρησιμοποιώντας το μυαλό μας για να σκεφθούμε πέρα από εκείνα τα γεγονότα που διαδραματίζονται πάνω στη σκηνή με τρόπο που να φεύγουμε από την παράσταση ικανότεροι να αλλάξουμε τον κόσμο. Ίσως στο έργο θα μπορούσαν να περιληφθούν κάποιες αναφορές υπό τη μορφή αστείων ή ίσως και μέρος του σκηνικού που να παραπέμπουν τους σημερινούς θεατές, ας πούμε, στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας ή του Αφγανιστάν. Είναι κάτι που ο Μπρεχτ δεν θα είχε ενδοιασμό να κάνει.
Διανύουμε μια δεκαετία στη διάρκεια της οποίας έγιναν 3 βάρβαροι πόλεμοι: στο Ιράκ το '91, στα Βαλκάνια το '99 και στο Αφγανιστάν πέρσι. Επιπλέον, συνεχίζεται ανελέητα εδώ και ένα χρόνο ο πόλεμος που έχει εξαπολύσει το Ισραήλ ενάντια στους Παλαιστίνιους. Όλη αυτή η βαρβαρότητα κόστισε τη ζωή χιλιάδων αθώων, τον πόνο, την εξαθλίωση και την προσφυγιά σε εκατομμύρια απλούς ανθρώπους και ανυπολόγιστες καταστροφές υλικές και στο περιβάλλον. Πίσω από όλους αυτούς τους πολέμους βρίσκεται η ίδια ματοβαμμένη ιστορία του πετρελαίου και τα συμφέροντα των πολυεθνικών εταιρειών.
Στις 9 Nοέμβρη την στιγμή που ο OHE έδινε το πράσινο φως στον Mπους για να προχωρήσει στον πόλεμό του στο Iράκ ένα εκατομμύριο διαδηλωτές στη Φλωρεντία βροντοφώναξαν ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ. Είδαμε τη μεγαλύτερη αντιπολεμική διαδήλωση που έχει γίνει ποτέ και που αποτελεί τη συνέχεια και εξέλιξη ενός παγκόσμιου κινήματος που γεννήθηκε πριν τρία χρόνια στο Σιάτλ και έφθασε στη Φλωρεντία μέσα από διάφορους σταθμούς. Για να δυναμώσει αυτό το κίνημα χρειάζεται τη συμβολή του καθενός που θέλει να σταματήσει η φρίκη και η βαρβαρότητα γύρω μας.
Από αυτή τη σκοπιά το ανέβασμα της Μάνας Κουράγιο από το "Σατιρικό" αποτελεί μια καίρια επιλογή. Πρόκειται για ένα έργο που αξίζει όλοι να δούμε.
Φαίδωνας Βασιλειάδης